culturadeseu: De cando coñecín a Maruja Torres

7.29.2014

De cando coñecín a Maruja Torres

Con 16 anos xa sabía que quería ser xornalista. Polo menos, quería estudar a carreira. Con dezaseis xa era subscritor de El País (xa con til), e cada mañá, os domingos, logo dunha noite de troula, esperaba a que abrise o kiosko preto do concello de O Grove, para adquirir co meu bono o Semanal. De camiño a casa, como podía, ía discriminando os artigos e reportaxes que ía a ler. Se ben marcaba as páxinas dobrando unha das esquinas, recordo intentar marcar, no índice, o interesante, rabuñando o título, a falta dun bolígrafo. Xa daquela era lector habitual e sabía distinguir a palla do ferro, e Perdonen que no me levante, a sección de opinión de Maruja Torres, era sempre ferro, unha aposta sobre seguro; non era preciso dubidar.

De Maruja lía sempre as columnas dos xoves, as crónicas dende Beirut, as reportaxes de verán dende Marrocos... Inclusive, logo de xa deixar a subscrición, seguía a mercar o xornal os xoves, en deferencia á señora Torres.

Quixeron, a décimo segunda promoción de xornalismo da USC (catro anos antes ca miña), que fora ela a súa madriña. Aceptou, pero pouco antes do acto tivo que cancelar o seu convite por problemas de saúde. Para a miña promoción, a décimo sexta, tivemos de madriña, á non menos importante, Rosa María Calaf, que tivo que facer fronte a unha inxusta pre-xubilación en TVE, circunstancia similar en forma que afectaría anos máis tarde a Maruja, quen decidiu deixar o xornal no que traballara trinta anos da súa vida, logo de que quixesen apartala de Opinión, coma se opinión e Maruja foran entidades separables.

Maruja Torres presenta La amante en guerra, o 8 de Marzo do 2007, en Santiago de Compostela, no hotel Araguaney.

Cando coñecín a Maruja Torres —título e percha, escusa, para escribir isto—, foi precisamente o día no que asistín cos rapaces da 12ª promoción á presentación do libro, La amante en guerra, en Santiago de Compostela. Era o 2007, comezaba a miña carreira, e encontrala ao vivo foi un chute de enerxía. Merquei o exemplar in situ, e ao achegarme para que mo asinase preguntoume o meu nome: "Manuel", "Mira, como mi Manuel", dixo ela. Eu, fixen coma que o entendía, logo me dixo que era unha personaxe do libro, e eu finxín que xa o lera, e comprendía. Xa non teño o libro, non sei a quen llo emprestei, quizais é o karma que me castiga por terlle mentido a Maruja Torres.

Onte comecei a ler Diez veces siete, o seu último libro, unhas memorias nas que se inclúe o día na que o director (no 2013) de El País, a recibiu no seu despacho para lle dicir que se tiña que "comprometer máis" (!). Todo era unha estrataxema para apartala da Opinión, pois era cada vez máis incómoda para a dirección do Grupo. Pero ela, aos seus case setenta anos, non estaba disposta, logo de crecer entre putas e bébedos no Chino (El Raval, en Barcelona) e construír un futuro para ela mesma —muller, xornalista, insubmisa e no tardofranquismo—, a que a relegasen a unha esquina, coma quen castiga a un neno sen recreo por levantarlle a voz ao mestre.

Só parei para cear, e comía mentres lía o libro, coma se tivese dezaseis anos outra vez.

Dez anos máis tarde, xa licenciado, agora, que me pagan por facer de todo, menos por escribir, non deixo de pensar que algún día serei xornalista, cando sexa maior, coma Maruja.

«Durante la mayor parte de su trayectoria El País ha sido un buen producto periodístico, un lugar en el que valía la pena trabajar, aunque a menudo no comulgaras con los editoriales, ni con el enfoque de la sección de Economía. Y creo que, incluso ahora, quienes hacen el periódico darían cualquier cosa porque se les permitiera mejorarlo. Porque uno, en primer lugar trabaja en donde puede, no en donde quiere. En ocasiones, si tiene suerte, ama el lugar en donde trabaja pongamos que en un 60 o un 70 por ciento. A veces se pelea con la circunstancia en la que le toca desempeñar su labor; en otra ocasiones no consigue conciliar el sueño.