O futuro da innovación sanitaria

075

No libro de texto da materia castelá, aparecía, hai doce anos, no instituto no que cursaba terceiro da educación secundaria, un artigo que falaba sobre os problemas derivados dunha taxa de natalidade moi baixa, poucas mortes, e o envellecemento da poboación española cuxa esperanza de vida aumentara considerablemente nas últimas décadas.

O seu recordo, e as conclusións apocalípticas que o acompañaron, estiveron presentes cando tiven a oportunidade de entrevistar brevemente a persoeiros como George Crooks, Francis Wray, Diane Whitehouse, Paolo Mocarrelli, Claudio Lomardo, Thomas Madsen, Marc Lange ou Solange Mendival. A súa presenza estivo motivada pola organización da 'I Xornada de Innovación Sanitaria en Galicia', celebrada o 28 e o 29, e na que traballei nunha sorte de asistente de prensa e tradutor con pel de azafato. 

De todas as conversas, tanto oficiais como extra-oficiais, tirei varias conclusión onde queda claro que as tecnoloxías da información resultarán indispensables para poder facerlle fronte ao problemas derivados do envellecemento da poboación europea. Será o empoderamento do paciente, e o uso cada vez máis xeralizado das ferramentas da telemedicina (do eHealth) o que permitirá aos sistemas sanitarios proporcionar unha asistencia cada vez mellor e máis eficiente. Robots e máquinas serán simplificados para as persoas de avanzada idade, a innovación deberá achegar os hospitais aos usuarios, para evitar que (como ocorre en Escocia e en Galicia) un cidadán teña que realizar unha viaxe de varias horas para unha consulta de dez minutos. Neste proceso a colaboración transnacional será fundamental se queremos que os sistemas de atención sanitaria a distancia sexan eficientes. Segundo me comentaba George Crooks, director médico do sistema de ambulancias do National Health System do Reino Unido, non só deberemos ensinar aos pacientes a adaptarse ás novas formas de atención sanitaria, mais deberemos ter en conta que moitos doutores e doutoras tamén son reticentes aos cambios, sobre todo aqueles que levan moitos anos exercendo e están convencidos de que os seus métodos e saboir fair son os correctos. 

Obviamente a implicación e apoio das administracións europeas xoga un papel decisivo no futuro da innovación sanitaria. Mais como comentaba Marc Lange, secretario xeral de EHTEL (a asociación europea da sanidade telemática), un pode inventar sistemas que dén un mellor coidado e a un número maior de xente, pero dende os gobernos a pregunta sempre é si son eficientes; o que vén significar: aforramos cartos? Se a resposta é non, non hai innovación que valla. 

Foron dous días con moitas horas. Neste tipo de congresos un acaba por ter a sensación de que leva varias semanas rodeado das mesmas persoas, a confianza cos asistentes é fácil de florecer, e aparte de toda información que puiden abranguer grazas aos expertos europeos que pensan o futuro da sanidade, o momento máis memorable foi o de onte, no 16, arredor dunha botella de licor café, falando de Game of Thrones con Mr Crooks. Because the night is dark and full of turtles. 

Out of order (III)

074

Coñecín a un chamán que me dixo, era eu un neno cristal, chegado doutro planeta, para guiar a humanidade cara a un mellor futuro. Dixo que era eu un cabaleiro do arco da vella. Tamén me dixo que deixara de perder o tempo e comenzara a facer o que realmente quería facer sen me preocupar mais de satisfacer continuamente aos que me rodean, pero non me dan apertas.

A noite está chea de tartarugas boreais.

Out of order (II)

073

A busca do pensamento orixinal, libre de prexuízo, pode ter lugar na clase dun instituto, na materia de filosofía, ou no sótano dun bar, mentres se fai de día.

Artesanistas

072

Para cando as formas de produción, distribución e venda (pre)establecidas morren, as matan ou se marchan, preciso é buscar novas maneiras de adicarse á creación e recreación artística sen subsidiarse, prostituírse ou en último caso, morrer de fame.

Para cando o contexto se mostra escuro e impenetrable, cómpre tirar do maxín, do inxenio, e construir novos discursos que den lugar a unhas infrastruturas capaces de soportar o que por razóns irracionais sempre quixemos dedicarnos a facer.

Presentación de Artesanista, na Quinta de San Amaro. 

Aínda que nesta concepción hai do meu (de seu), é motivo e culpa desta reflexión a presentación que se realizou no serán do sábado, na Quinta de San Amaro —en Meaño—, do proxecto Artesanista, creado pola comisaria Ania González, o artista Mauro Trastoy e o enxeñeiro técnico Jacobo Martínez.

Presentes estiveron as lámpadas de Mauro Trastoy e as cerámicas do artista Pablo Barreiro, baixo a sinatura de COPIA_cerámica. Ambos teñen en común o seguir unhas rutinas de traballo, de produción, libres pero disciplinadas, que guían a construción de cada peza, o que as converte en obxectos únicos, artesanais e prácticos nalgúns casos, e artísticos e dotados de significado noutros.

Podedes consultar a colección actual na páxina de Artesanista.

Out of order

071

A produción de discurso, polo discurso, é como está a falar contra unha parede.

De cando as monxas fuxen dos conventos

070

En Compostela non é estraño que se escoiten as campás repicar en calquera lugar intra ou extra dos muros invisibles que rodean a zona monumental. Adoitan, supoño, dar a hora, aínda que ás veces, o fagan por outros motivos que se escapan ao meu entendemento.

Quizais sexa o meu gusto por series ou películas ambientadas en castelos de corte medieval, pero algunha vez, mentres ía para a casa, camiñando preto dun convento de clausura —a unha hora aínda prudente—, escoitei o son das campás, e tras mirar o reloxo, decateime de que non querían marcar ningún minuto en particular. Entón imaxinei a unha monxa, que, do mesmo modo que en Camelot tocaban estas copas metálicas invertidas cando un prisioneiro escapaba (axudado por algunha maxia incomprensible), ela quería fuxir dos barrotes que pechaban a súa liberdade. E lembrei aquela historia que dicía que nunha das fiestras que mira á Praza Quintana, luciu moito tempo un pano branco, coma se estiveran berrando sen falar, coma cando á nena do Exorcista lle aparecía no ventre un Help Me escrito pola alma aínda viva da pequena posuída. E pensei no Santo Prepucio, nas reliquias esotéricas do Apóstolo, do rapaz que aseguraba na porta d'A Reixa que fumara marihuana no sepulcro do mesmo, da muller que se axeonllou para rezarlle ao Matamoros, mentres eu pasaba inadvertido, coma unha pantasma, ou das mozas xitanas que deixan os xeonllos na pedra compostelá, ou do home que colle o tren cara a Vilagarcía logo de pasar todo o día en Montero Ríos pedindo esmola por carecer de traballo, ou do outro, sentado un pouco antes, que especificaba no seu cartaz que el era español, ou de cando estivo a punto de levarme por diante unha monxa que conducía un Citroën de cor vermella, mentres admirábamos a fachada de Acibechería, ou de cando cheguei a casa mentres se facía de día, e abría o paraugas para deter as miradas das señoras xa erguidas que camiñaban vestidas de negro, para non perder nin un segundo de misa.

Et cetera.

U-lo cinema queer galego? (II)

069

Este domingo día vinte publiquei o primeiro artigo na procura dun cinema de temática queer producido en Galicia. A miña busca, nun primeiro momento motivada pola caótica curiosidade, levoume a acoutar o que podo considerar, xa non só como queer, senón que é o que me interesa atopar no relacionado co lugar e contexto de factura. Concluín que será incluído nesta pescuda aquel cinema (xa sexa longo, medio ou curto) ou video-arte que teña, —obviamente— por temática o queer, pero que sexa realizado por galegxs, ben de nacemento, adopción ou transición; e non é chauvinismo, simplemente considero importante coñecer a visión non heteronormativa da e dende a realidade galega, coa fin de facer unha valoración sobre quen posúe os medios da produción cinematográfica e audiovisual, as barreiras (visibles ou non) coas que se atopan os creadores queer para poder realizar obras baseadas nas súas inquietudes desviadas, amais da transcendencia que obteñen os filmes que tratan a diversidade sexual, o seu impacto na opinión pública, a súa capacidade pedagóxica (como guías tanto para os apocalípticos como para os integrados), e, en última instancia, o valor da obra queer como espello dos problemas que atopan os que non seguen a norma, e a súa necesidade como catalizador do proceso de normalización da denominada pluralidade sexual, así como a súa calidade catártica para cos que se identifican coas historias, personaxes ou situacións contadas, reconfortándose e evitando a sensación de marxinación existencial.

Conforme a estas bases, teño que admitir a miña decepción, pois de novo, non puiden atopar (aínda) todo o que busco. Si dei coa artista nacida en Ferrol, Peque Varela, quen no cuarto e último ciclo de cine LGTB realizado no Teatro Principal de Compostela no 2009, presentou a súa curtametraxe animada 1977, no que unha nena vai en busca da súa identidade. A cinta, de produción galaico-británica, participou no prestixioso Sundance Film Festival, amais de gañar de 15 premios a nivel internacional.

Imaxe do protagonista de Querelle.

Nos catro anos que durou este Ciclo en Santiago, a peza da artista Varela, foi a única representación galega. Acudín en busca dos programas destas proxeccións temáticas, coa intención de atopar obras que se adecuaran ás miñas premisas, mais non. E non é que o Ciclo carecese de filmes interesantes —de entre eles Querelle do director Fassbinder, totalmente recomendable—, senón que non incluía ningún de factura do país; probablemente non por censura, pois un non pode prohibir o que non hai, e estou comezando a pensar que non vou dar atopado probas suficientes que demostren a existencia do cinema queer galego.

Seguirei buscando.

Apaguen a televisión, razón aquí:

068

A Internet ofrécenos a alternativa perfecta para nos arredar das imposicións da axenda política a través das canles mediáticas de (in)comunicación que retransmiten sen pausa mensaxes interesadas, cuxa fin pedagóxica ou didáctica é inexistente, e no canto do público, a función que se lle presume, e pola que levan cartos do erario de todos e de ninguén, é unha pantomima.

Estes altofalantes de discurso unidireccional, incapacitados para o diálogo coa audiencia, tratan de establecer os temas de conversa que se discuten nas salas de estar, nos cafés, nas aulas, nos parques ou na rúa a pé da Catedral. Os telexornais das grandes empresas da (des)información pretenden cada día instalar de forma compulsiva unha grella de trending topics na opinión pública; ofrecéndolles en primeira instancia do que falar, para logo, nos pretendidos debates e faladoiros matinais, de serán e nocturnos, darlles a solución para que saiban o que pensar e ulteriormente, dicir. Entre escena e escena, non contentos con intentar dominar as discusións da taberna, os mass-media, teledirixidos polos grupos de poder político e económico, tratan tamén de dicirnos xa non verbo do que reflexionar, mais o que consumir.

Deste modo, atopámonos nunha situación na que, cremos, que por ter a posibilidade de pulsar un botón e cambiar de canle, somos realmente donos da programación, e que vemos o que queremos ver, e escoitamos o que queremos escoitar, cando o único que facemos e ir dun cuarto sen fiestras a outro, nunha TDT que prometían ser a ambrosía, pero que non deixa de ser a mesma mazá podre, pintada de verde esmeralda. O único botón útil no mando a distancia é o un que pon power, e que lonxe de deixarnos orfos, nos abre todo un novo mundo de posibilidades. O problema é que o abismo se antepón cando a pantalla vai a negro, sobre todo para aqueles que non teñen tempo ou saber para buscar na Internet contidos e formatos que promovan o diálogo, o coñecemento, a mellora do día a día ou a acción fronte á pasividade sedentaria.

Mais non é estraño que os camiños sexan agora máis difíciles de atopar, pois dentro do que Zygmunt Bauman denomina como a modernidade líquida, as formas de facer, de pensar e de vivir hai tempo que foron estragadas e diluídas nunha corrente de auga que muda cada hora. Por iso, xa ter unha carreira non implica traballar como licenciado. Por iso os valores da modernidade desaparecen, e todo ha de ser cuestionado e repensado, nunha era, onde a información é tan grande, as posibilidades tantas, e o tempo semella tan curto, que non é complicado entrar en modo pánico, esquecerse do mundo, e querer pasar a tarde vendo como reforman casas en Divinity.

Porén, eu considero que en lugar de gastar as nosas horas libres, expoñéndonos perigosamente a mensaxes de cuxo obxectivo non coñecemos nin o briefing, deberíamos apagar a televisión, para reinventala, para darlle un novo uso. Para evitar que a ignorancia e a desesperación siga a expandirse, coma din que se expande o Universo, e comece un cambio, do que todos falan nos bares, pero que ninguén quere acometer primeiro, por medo ás represalias dos lobos que dominan o mundo.

«Sobre o desamor e outras mariconadas»

066

Dunha volta, dunha noite calquera, mentres poñía música no Kunshalle de Compostela, tiven a ocasión de coñecer a Ricardo de Barreiro. Del recordo que era un dos moitos seareiros da miña vila natal, Ogrove, e de que amais de ter amigos en común, pasara algunha noite polo antigo pub meco onde comecei a pinchar —El Imperfecto— onde, de seguro, algunha vez nos miraramos, mais sen nos ver.

Tamén recordo que foi el quen me recomendou o álbum B/E/A/T/B/O/X de Glass Candy, nunha xornada, na que ao ser moi cedo e haber poucos clientes, puiden falar un bo cacho, distraído das miñas obrigas como DJ.

O caso foi, que o sábado día doce deste mes de sol e chuvia, coincidín con Ricardo de Barreiro na gala do Mestre Mateo, en A Coruña. Eu, traballando na organización, el nomeado por Somos xente honrada (da que levou o premio ao mellor actor de reparto), atopámonos no patio de butacas, e no petisqueo posterior no Palexco. Así, por mor do encontro, veume á cabeza o pequeno libro que lle mercara aquela noite de troula, e para cando volvín a Santiago —xa era domingo e saía o sol— busqueino no estante do meu cuarto: «Sobre o desamor e outras mariconadas».

Ao abrir o libro puiden ler a amable e simpática dedicatoria nun pequeno libro cheo de arte, plasmado coas ilustracións e poesías dun artista multidisciplinar e didacta:

«Para ti, querido glamuroso 

Manu, por ser do Grove,

por ser talento da nada 

e da humanidade. 

Dende min, do norte,

para ti, do sur,

con amor.»

Non quedo destripar a obra, mais vos deixo, fotografada, unha das miñas páxinas preferidas.

Se queredes saber do resto, podedes ver as librarías onde se vende nesta ligazón.

U-lo cinema queer galego? (I)

065

O primeiro achegamento teórico ao queer cinema realiceino mentres estudaba cunha bolsa Erasmus, na Southampton Solent University. Dentro do meu acordo académico puiden cursar unha materia denominada Gender and Sex on the Screen (Xénero e Sexo na Pantalla) que en lugar de avaliarnos cun exame, nos pedía un ensaio final verbo dalgunha das temáticas tratadas durante as leccións; o meu traballo centrouse no tratamento da homosexualidade no cinema. Grazas a este paper puiden adicar moitas horas ao visionado de películas incluídas na categoría queer, e ler a varios autores que reflexionaban sobre as mesmas e a súa transcendencia e relación co que se veñen chamar contidos LGTB.

Dende aquel ano, o 2009, antes do mesmo, e até hoxe en día, podo asegurar ter visto máis de trinta películas de temática queer, e elas son motivo e escusa deste artigo, mais, antes de nada, deberíamos reparar primeiro no significado de queer, e logo no seu sentido xunto coa sétima arte.

A etimoloxía da palabra non está moi clara e considérase que puido vir do escocés ou do baixo alemán (o dialecto de Brunswick) aínda que en ambos casos refírese a unha desviación ou rareza. Na actualidade o termo pode usarse para denominar accións, suxeitos, contidos, discursos... que estean relacionados con todas aquelas formas de sexualidade que se desvíen da heteronorma. O termo xunto ao cinema denomina unha categoría moi ampla de películas que tratan a identidade de xénero, a homofobia, a transfobia, a violencia sexual, ou as relacións non heteronormativas. Non se debe confundir coa teoría queer, e o activismo queer, pois non todas as películas que se analizan dentro da categoría fílmica queer poden ser adscritas aos preceptos da mesma —baseados estes na idea de que os xéneros, as identidades sexuais e as orientacións sexuais das persoas son unha construción e que polo tanto non están esencial e bioloxicamente inscritas na natureza humana, senón que se trata de formas socialmente variables—.

Comprendendo isto, hai cousa dun par de semanas, decateime de que durante os últimos seis ou sete anos, estivera a ver numerosos filmes de contido queer (perdoen a repetición pero non hai sinónimos) cuxa procedencia era rica e variada; así recordo ver películas inglesas, alemás, francesas, tailandesas, xaponesas, catalás, vascas, españolas, estadounidenses, canadenses, arxentinas, mexicanas, peruanas, polacas... mais, e hete aquí la cuestión, pensei: u-lo cinema queer galego? 

Fotograma de Días de Voda, 2002, de Juan Pinzás.

Con esta pregunta comezou o meu periplo en busca de respostas. O primeiro que atopei foi un libro do inglés Christopher Perriam, denominado Spanish Queer Cinema (2013), onde citaba a triloxía rodada por Juan Pinzás acorde as normas do Dogma 95, que tiña como fío condutor e personaxe principal a Rosendo, un escritor homosexual, interpretado en galego por Monti Castiñeiras nas dúas primeiras películas (Era outra vez, 2000, e Días de voda, 2002) e castelán por Javier Bardem na última (El desenlace, 2003).

Segundo Perriam, que cita a Ryan Prout, quen non só analiza a parte de xénero máis tamén a realidade sociolingüística (Speaking Up/Coming Out: Regions of Authenticity in Juan Pinzás’s Gay Galician Dogma Trilogy, 2010):

«A triloxía está 'estruturada arredor da epistemoloxía do armario' (79), non só sexual mais tamén lingüística e culturalmente. A primeira película 'suxire paridade entre a visible asunción da identidade homosexual e a audibilidade no espazo público do idioma galego' (84); a segunda liga o reto contra a heteronormatividade co reto á visión tradicional da cultura galega; e na terceira Rosendo (...) aceptou que estaba a vivir unha mentira nun matrimonio heterosexual e que (...) saíu do armario pero metérono de volta ao armario do bilingüismo' (85). Como Prout observa no cambio para deixar o galego atrás na última película —en parte debido a problemas de calendario pero en definitiva destacable— 'semella que un home gay que fala en galego non pode cruzar [o limiar do armario] sen tornar ao castelán' (85).»

 (p. 31, 2013)

Gustaríame destacar que maior parte da pouca información que atopei até o momento foi a través destes dous autores (Perriam e Prout) ambos do Reino Unido. Na miña procura na Internet cheguei tamén ata Roberto Castón, un director de cine nacido en A Coruña no 73, que filmou Ander (2013), unha historia que narra unha relación homosexual entre dous homes no mundo rural do País Vasco, mais que foi rodada en euskera e castelán, e producida por Berdindu e a ETB; xa que logo, e no meu intento por atopar filmes de contido non heteronormativo producidos en Galicia, non a poderíamos considerar como cinema queer galego.

Eu non desisto nesta empresa, a pesares de que non é doado atopar o que quizais non exista. Porén xa estou a buscar conexións entre amigos e coñecidos, digamos que estou a activar a miña rede de fontes. Por iso, este é o primeiro artigo, dunha serie, na busca do cinema queer galego, e calquera suxestión será benvida.

Das relacións de poder

064

Fíxense nas relacións que se establecen entre a súa veciña do quinto e a súa veciña do sexto. Sígaa pola rúa e escoite atentamente as súas conversas co resto de persoas que viven ao seu carón. Como trata coa caixeira do supermercado, coa dona do bar da esquina, coa directora da sucursal do seu banco, coa notaria da xestoría ou coa muller que lle viste os santos ao cura. Como se expresa co cura, como tece amizades ao seu arredor, como estas amizades poden resultar en ofertas laborais, de ocio ou de amor; de como a necesidade diaria de obter sustento, experiencias e emocións que aparten á súa veciña do monotonía da televisións vespertina, a leva a coñecer a novas persoas ou a reforzar antigas relacións.

Multiplique os días da súa veciña por dúas décadas, nas que, dependendo do seu berce, foi creando conexións e círculos de poder na súa contorna. Teña en conta que a aleatoriedade é importante, pero Deus non xoga aos dados co universo, e cada decisión tomada pola súa veciña (casar ou non casar, estudar ou non estudar, sair ou quedar, entrar ou marchar) determinou e evolución posterior da súa vida, do seu posto de traballo, da súa parella sentimental, da súa forma de practicar sexo, ou da súa saúde. 

Multiplique agora isto, non por tempo, mais por persoas, digamos un millón. Cada unha das persoas integrantes desta hipotética sociedade toma as súas propias decisións. Tamén dependendo da familia na que nacera, o contexto, a infancia, as amizades, os amores, a alimentación, a educación... pero ao fin e ao cabo son decisións, e son humanas e tan contabilizables como categorizables. 

Tendemos a pensar que os atropelos que teñen lugar a nivel doméstico ou local, os problemas e os desencontros entre os participantes desto que chamamos sociedade, as filiacións, o clientelismo, o caciquismo e a endogamia son só comúns no noso ámbito máis achegado, esquecendo que nas altas esferas (as máis altas que vostedes goste imaxinar), non se produce senón a reflexión dos patróns que nos ensinan e rodean dende que somos nenos. 

As redes sociais e Michael Mann

063

A inspiración é unha arma invisible. Non podemos asila coas máns, nin empuñala cando o precisamos; por iso, durante os periodos de traballo intenso, desubicación e cansanzo, adoito botar man da miña biblioteca particular, na procura de ideas, ou simplemente na busca de fragmentos, antes destacados, que ao ser lidos anos máis tarde, cobran novos significados, e espertan novas inquietudes. En particular, hoxe, acabei nun dos capítulos de Las fuentes del poder social, de Michael Mann, onde afirma "os seres humanos son sociais, non societais", e razoa:

«Na base da concepción unitaria atópase unha hipótese teórica: como as persoas son animais sociais, teñen a necesidade de crear unha sociedade, unha totalidade social delimitada e con pautas. Pero iso é falso. Os seres humanos precisan incorrer en relacións sociais de poder, pero non precisan totalidades sociais. Son animais sociais pero non societais.
(...) Como desexan satisfacción sexual, buscan relacións sociais, habitualmente con só uns cantos membros do sexo oposto; como desexan reproducirse, esas relacións sexuais adoitan combinarse con relacións entre adultos e nenos. Para iso (e outros fins) xurde unha familia, que goza dunha interacción pautada con outras unidades familiares nas cales se poden atopar compañeiros sexuais. Como os seres humanos necesitan subsistencia material, establecen relacións económicas e cooperan con outros na produción e o intercambio. Non hai ningunha necesidade de que esas redes económicas sexan idénticas ás redes familiares ou sexuais, e na maior parte dos casos non o son. Como os seres humanos exploran o significado final do universo, debaten sobre ideas e quizais participan con outros de parecidas inclinacións nos ritos e o culto nas igrexas. Como os seres humanos defenden o que conseguiron, e como despoxan a outros, forman bandas armadas, probablemente integradas polos homes máis mozos, e precisan ter relacións con non-combatentes que os alimenten e os equipen. Como os seres humanos solucionan desputas sen recorrer constantemente á forza, establecen organizacións xudiciais con esferas específicas de competencia. Onde está a necesidade de que todos eses requisitos sociais xeren redes idénticas de interacción socioespacial e formen unha sociedade unitaria?»

Na palestra quedaría aplicar este razoamento ás actuais redes sociais da Internet (o texto é de 1991), pois, se ben a integración dos seus membros neste tipo de plataformas pode responder a unha necesidade dos mesmos de satisfacer un sentimento de pertenza, de voyeurismo, de egocentrismo, ou de simple busca de interacción cos demais participantes (ben sexa por fins sexuais, de supervivencia ou lúdicos), por analizar quedaría se os usuarios rexistrados forman unha comunidade (unha sociedade) a pesares de carecer este ámbito da inmediatez dun espazo físico, e de que os seus membros interaccionan, na maioría dos casos, mediados por unha tecnoloxía, na comodidade da súa individualidade.

Por outro lado, e mantendo de fondo as argumentacións de Michael Mann, resulta irónico que en redes sociais como Twitter, a palabra «seguir» fóra escollida como tal, pois sociedade vén do latín societas, e de aí se elaborou socius (un grupo disposto a seguir a Roma nas guerras), o que segundo Mann se trata dun termo común nos idiomas indoeuropeos, derivado da raíz sekw, que significa «seguir», o que denota "unha alianza asimétrica, unha sociedade como confederación flexible de aliados estratificados" en contra da concepción unitaria da mesma.

Ulteriormente, queda reflexionar verbo da solidariedade dos seres humanos. De si todas as nosas relacións sociais se basean nun interese egoísta, ou de se si realmente somos quen de realizar actos puramente altruístas. De si o home a muller son bos por natureza, ou de se o homo homini lupus est. Pero, iso, cando me volva a inspiración.

Eloxio da Loucura

062

De seguro que o feito de ter lido a Erasmo de Rotterdam antes de tempo marcou colateralmente a miña traxectoria vital. Hoxe tomei o seu libro por antonomasia da estantería, e o abrín pola páxina 162, marcada lixeiramente, coa dobrez da esquina dunha das follas, por un rapaz de dezasete anos: 

«XXXVII. Voltemos á felicidade dos loucos, os cales pasan a vida moi alegremente, e despois, sen ter tido medo nin noción da morte, emigran directamente cara os Campos Elíseos, e alí deleitan coas súas grazas ás almas piadosas e desocupadas. Comparemos agora a calquera sabio cun louco desta clase. Tomemos para o mesmo un verdadeiro modelo de sabedoría, o do que consumiu no estudio das ciencias toda a infancia e a mocidade, e perdeu o mellor da súa vida en vixilias, coidados e fatigas, e que en todo o resto da súa vida non saboreu o menos pracer; sempre sobrio, pobre, triste, sombrío, severo e duro para si mesmo, grave e insoportable para os demáis; moi pálido, delgado, enfermizo, lagañento, con aspecto de vello, calvo moito antes de tempo e que abandona a vida prematuramente. Que importa, polo demáis, que morra así quen nunca viviu? Aí tedes a egrexia imaxe dun sabio.» 

De rás e críticos

061 

«Hai un famoso haiku de Basho: 

Un vello estanque. 

Unha rá salta no  

son da auga 

A xente que o lea e diga: 'Ben, por suposto que si unha rá salta á auga oiráse ruido', simplemente non sente o haiku. Da mesma maneira, a xente que di que resulta extraño na película [Sugata Sanshiro] oír un fermoso son cando abren as flores de loto, simplemente non sinte o cinema. Ás veces atópanse seres humanos de estes entre os críticos de cine; as cousas que din están tan afastadas da realidade que un pensaría que están poseídos por algún tipo de demonio. Supoño que non se pode facer nada cos críticos, pero non se pode permitir que haxa xente deste tipo entre os directores de cine. »

 Akira Kurosawa, Autobiografía. 

«Dajla. Apuntes desde o Sáhara»

060

Grazas a unha viaxe á cidade de Dajla, co gallo da celebración da décima edición do FiSahara (Festival de Cine Internacional), o xornalista Héctor Juanatey Ferreiro, recolle nun pequeno libro, unha crónica de apuntamentos, coma un diario sen días explicitados na cabeceira, onde se reflicten as impresións dun mozo que foi ao Sáhara Occidental, a vivir seis días nunha haima, para ver películas, pero que non puido evitar, por mor da súa curiosidade, reparar nas crúas realidades que os rodearon durante a súa estadía, excursións, transportes e encontros.

De modo directo e honesto, detallista pero evitando os ornamentos literarios, traslada Juanatey unha visión moi persoal do seu periplo a este non-lugar. O xénero escollido permítenos ver a través dos seus ollos, e persoalmente, quizais por que un servidor e o autor somos case da mesma promoción e da mesma Universidade (aínda que non nos coñecemos), comparto co narrador multitude de recursos narrativos, propios —considero— dunha (nosa) xeración, que non atende a pautas nin guías de (dis)curso, e que ten que saltar de bolsa en bolsa, colaborar e e-laborar so promesa de visibilidade e éxito, cando de momento, no supermercado, para mercar un quilogramo de patacas, teñen a mala costume de pedir, non contratos fantasma, mais moedas coa cara do Rei.

Déixovos un fragmento da historia. O libro podedes adquirilo en MeuBook.

«De noite, polo menos durante o Festival, o silencio e a escuridade da wilaya só era esgazado polo motor e os faros dos vehículos de seguridade. Eles daban voltas pola zona das haimas para asegurar a tranquilidade do soño. Non deixaban que ninguén volvese só á súa haima. Se vían uns pasos dun camiñante solitario, recollíano e levábano ao seu destino.
Unha tarde, pouco antes dun desfile tradicional saharauí, falei con Willy Toledo sobre o que lle aconteceu aos cooperantes. El comentoume que hai saharauís que pensan que Marrocos pode estar detrás do acaecido.
— Pensa, o que pasa se nos campamentos hai inseguridade?
— O que pasa?
— A xente terá máis medo de vir, mesmo as organizacións de axuda humanitaria. Se se incrementa a inseguridade, a xente pensará dúas veces se quere vir ao FiSahara. E iso a quen interesa? A Marrocos.
   Ás veces un descóbrese inxenuo ata que esperta.»

Héctor Juanatey Ferreiro mantén o blogue www.encontraportada.com.

Nihilismo 2.0, que carallo?

059

Ultimamente non me gusta abrir o Facebook e ter que atoparme con multitude de historias compartidas que levan por título trangalladas como: "Diez razones para saber si tu amigo es hipster", "Como ser indie en diez cómodos pasos", "Diez razones por las que deberías dejar a tu pareja", "Diez razones para saber si tu novio tiene un pene grande", "Diez razones para dejar de comer kiwis"... e por outro lado, resulta cómica unha palpable tendencia liderada por medios como a Jot Down, Vice, ou Playground Magazine, que adoita misturar conceptos filosóficos do século pasado e anteriores, con vocábulos da nosa era dixital, amais de tratar de divulgar (banalizar) obras de grandes pensadores tal que: "Nihilismo 2.0", "Tumblr y Foucault, la historia de la sexualidad", "Pinterest: la otra cara de la Kulturindustrie", "El Ego y el Otro en 140 caracteres", "La Teoría de la Razón Práctica, en 4K".

Se repaso todas as publicacións aquí realizadas, de seguro, non todas son do meu agrado, pois hai días nos que non podo adicar demasiado tempo a escribires. Mais, en xeral, intento non vender gato por lebre, nin dar fórmulas máxicas, como dicía no artigo de "Es muy duro ser la cara de un hombre". Nada me agradaría máis que me pagasen por isto que fago, e poder estar oito horas ao día a ler, informarme, entrevistar, e contar historias con calma e extensión. Pero claro, iso, como a todos.

Pero aínda así, a pesares de non ter todo o tempo do mundo, o que publico neste blogue, adoita ser o resultado dunha forma de vivir e de pensar baseada en evitar toda a programación de Mediaset (teño un problema obsesivo ao respecto), toda intromisión no proceso creativo que pretenda acabar co mesmo, non aceptar protocolos, convencións, nin pautas preestablecidas (desas que ninguén sabe porque existen, pero semellan ser de iure), coñecer xente que comparta estes principios, participar de comunidades que non sexan proselitistas, nin excluíntes, nin dogmáticas, nin anulen polo pensamento de masa a consciencia e idiosincrasia individual... Amais de saír da casa e coñecer xente, sen ambaxes, que para illármonos, xa teremos tempo cando esteamos agonizando deitados nunha cama esquecida no corredor dun hospital sen orzamento suficiente para atender as necesidades dos que levan toda unha vida coa pirámide de poboacional ao lombo.

Respectable Rosiña

058

Todo o mundo coñece a Rosiña, mais ninguén sabe quen é. Moitos son cos que atopa cada noite polas rúas empedradas de Compostela, entre luces de fanais, cunha cestiña na man, vestida para bailar unha muiñeira. Na súa vida, hai quen di, tivo que venderse para poder manter a unha prole afastada da racionalidade, prendida no mundo da droga. Tamén contan que segue a coidar dos seus fillos, a pesar de ter idade para consentir aos seus netos. Para axudala só lle hai que mercar unhas rosas, uns caramelos ou unha piruletas. Nunca teñen prezo, só a vontade.

Rosiña é unha persoa respectable. Quizais algún día lle fagan unha estatua, como ás Marías. Lamentablemente adoitan recoñecer aos respectables, cando finan. E logo convértenos en atraccións turísticas. Cousifican e ridiculizan a vida dos que non deixan de sufrir, sen sequera queixarse. Ela é respectable, pero día tras día as reverencias van dirixidas aos irrespectuosos, vaidosos e déspotas, en eventos de plástico e moqueta vermella; para aqueles aos que o pobo non adica senón malas verbas na intimidade das súas conversas familiares, ante a luz das cámaras todos loan e intentan agradar. 

Vai sendo hora de rematar cos protocolos estúpidos. De ser hipócritas. De evitar mirar aos que sofren e comezar a sinalar aos que impunemente xogan coas vidas de todos, coma se estiveran a botar os dados nun taboleiro de parchís. 

Alustrar

057

En determinadas ocasións hai persoas que non distinguen entre a realidade inventada por elas mesmas, e a realidade inventada polos demais. Gostan de se subiren ás cadeiras, empolicadas en tacóns imposibles, e de facer esperar ao público, mentres botan fume pola boca dun cigarro industrial. Queren ser lustros, lóstregos, alustros, relampos, relustros; pois queren chamar a atención e asustar aos veciños. Queren ter a presenza dunha tormenta, mais son unicamente vítimas do seu propio delirio de enfermidade. Delas ninguén quere amor, e a devoción torna odio acotío. Porén, afastarse da súa sombra é traballo de Heracles; tan grande é.

Mais, se alustra, que alustre. Así como veñen, resplandecen e asustan...van, desaparecen e murchan.

(notas dende unha feira de vaidades en A Coruña)

Hai un home en Galicia que o fai todo

056

É unha canción de Astrud aquela que di "Hay un hombre en España que lo hace todo". Sempre que a escoito me lembro dalgunha persoa, neste caso do xénero chamado masculino (é dicir, con pene) que fai e desfai en Galicia ao seu parecer. Que detenta todos os contratos do seu ámbito, que dirixe despóticamente as vidas dos que se lle achegan en busca dun traballo. Que parece, foi escollido pola xustiza divina para ocupar o posto que ocupa. Que espera que os subalternos se rebaixen, lle bailen a auga (doce) na procura dun salario que, se chega, semella limosna.

De seguro, todos pensamos nalguén en particular. Eu, resérvome esa información por non condicionarvos. A ver se logo van dicir polas rúas que ando a falar mal da xente sen ton nin son.

Carballo Inter Play

055

Para os amantes das webseries, non hai cita máis ineludible que o vindeiro Carballo Inter Play do 24 ao 27 de abril.

Van realizar obradoiros, charlas, concertos (Unicornibot!) e pinchadas (o Bigote Mix!). Toda a información que precisedes podedes atopala en:

http://carballointerplay.com/es/ 

Rolling Over, 2014

Unicornibot, no Rolling Over 2013 / PAULA IGLESIAS

054

Un ano máis, Culturadeseu participa na promoción e difusión do micro-festival de Rolling Over. Agora toca a terceira edición, a do 2014.
música independente da sala meca Twist & Shout Clube,

Logo de ver pasar polo local a grupos como Disco las Palmeras!, Telephone Rouges, Unicornibot ou Lendrone, na terceira edición do Rolling Over, nesta sala sita en Ogrobe, seguen a apostar pola música made in Galicia, con Novedades Carminha e Jay, e convidan aos cataláns Univers, para facer redonda a noite do 17 de abril.

En primeiro lugar actuarán os catalaláns “UNIVERS” que nos presentan o seu primeiro LP (despois de dous EP editados este pasado ano 2013). Chámase “L’estat Natural” (Famèlic, 2014) e a súa participación en grandes festivais, como o SXSW (Austin, USA) ou o Primavera Sound (Barcelona) están a posicionar esta banda como unha das grandes promesas do pop estatal. Foron cualificados coma un dos grupos revelación do 2013 e a prestixiosa revista Rockdelux escolleu a súa canción “La Pedregada” (Famélic, 2013) como mellor single nacional de 2013.

http://univvers.bandcamp.com/

En segundo lugar actuarán os vigueses “JAY”. Esta banda toma forma en febreiro de 2012, cando 4 mozos vigueses (ningún deles supera os 22 anos) comezan a facer ruido no seu cuartel xeral en La Seara. Alí, sen asomar a cabeza, dipóñense a rexistrares eles mesmo unha demo cun catro pistas analóxico. O resultado destes primeiros meses de ensaios son 6 pildorazos de rock psicodélico salvaxe, crú e directo. Tras publicar a súa demo e presentala en directo, continúan ofrecendo concertos por toda Galicia e sorprenden non só pola dureza do seu directo senón tamén pola utilización de instrumentos creados por eles mesmos. Agora, formando parte da discográfica asturiana, “Discos Humeantes”, veñen presentar o seu primeiro longa duración “Vacaciones en Vietnam”, todo un discazo que non deixa a ninguén indiferente.

https://soundcloud.com/discos-humeantes/jay-heavy-metal-3

E coma último prato da noite temos aos reis da escena punk estatal. O trío máis gamberro, “NOVEDADES CARMINHA”. Este grupo de garage-punk compostelano virá co seu novo e esperadísimo álbum “Juventud Infinita” que veu a luz en Marzo de 2014. Os xa consagrados éxitos da banda como “Jódete y baila” ou “Yo no uso condón” levan anos facendo bailar aos seus incondicionais e a todo aquel que as escoitara na multitude de salas e festivais de todo o estado onde tocaron. En definitiva unha banda que se ten convertido en todo un referente da xeración “rockeira” actual.

http://novedadescarminha.bandcamp.com/

Se queredes adquirir as entradas podedes ir a Ticketea. Para máis información podedes acceder ao evento de Facebook. 

O Manifesto Rurealista

053

En 1924, o escritor André Breton publicaba o primeiro Manifesto Surrealista co intención de sentar a bases dunha deriva artística que renegaba do realismo e intentaba ir máis alá (en francés: surréalisme; sur [sobre] máis réalisme [realismo]), nun termo que usou por primeira vez Guillaume Apollinaire en 1917.

Anxo 1, Manuel Vilaverde.

Pois, a semana pasada, mentres tomaba algo no Breakin' Bar, coñecín a Roberto, que administra unha casa de comidas na zona de San Roque, e faloume do Colectivo Rurealista, un grupo de artistas formado na Estrada no 2010, e composto por Francisco Ameixeiras, Luís Kampos, Tosar y Manuel Vila-Verde, que hai dous anos publicaron o seu Manifesto Rurealista (surreal e rural), onde é explícita a súa loita contra a deshumanización, des-comunicación, e capitalización que supoñen hoxe en día as urbes, e claman a Natureza como a vía de escape do formigón, amais de elemento en perigo de extinción. Reproduzo a continuación o texto, tirado do blogue do Grupo Surrealista Galego:

"Na actualidade existe unha corrente, ou mellor dito, moitos regueiros de diversa índole (sociais, económicos, artísticos, etc), os cales conforman una corrente, que de maneira irrefreable e un tanto atropelada, se dirixe cara as cidades. Estas masas formigonadas compórtanse como un encoro final que entorpece o fluír das augas dun río indómito no seu berce, pero parcialmente amansado no devir dos seus días,e que deixa escapar un irrisorio fluxo en función do parecer dun puñado de persoas. Aquí é onde nos erguemos os rurealistas, entes portadores do sentir dun cambio nas tendencias preestablecidas, artistas con afán de irromper no devandito fluxo e orientalo en dirección ao medio rural; esnaquizando e atravesando eses formidables cauces sustentados polo voraz sistema económico actual. Pero neste caso non se trata dun descomunal cúmulo de augas ideolóxicas absorbido por unha enorme singularidade urbana, senón de múltiples mananciais surxindo aquí e alá, dunha natureza turvadoramente heteroxénea, e sen un único e irremediable fin, feito que os fai máis fermosos e delicadamente etéreos. A súa pel é permeable, porosa, como unha rede de malla moi ampla onde as sensacións, as emocións, as iniciativas, son sempre ben recibidas con total independencia da súa orixe e da súa clase sempre que sexan respectuosas cos demais e coa Nai Natureza. O Movemento Rurealista non ten límites nin fronteiras físicas, o papel dun mapa está exento da enerxía necesaria para retelo. Tampouco as manifestacións pictóricas son o seu único fogar, pois é capaz, e ten a intención de estenderse por tódolos ámbitos artísticos, como o fai unha brisa sobre un prado acariñando as herbas,. Esta tarefa ten que ser completada coa denuncia e estigmatización dos males da sociedade contemporánea, comezando polo capitalismo sen escrúpulos, rabioso paladín agresor e ardente predador do máis amado polos membros do colectivo: a Natureza."

Os Reis Magos non existen

052

Deberíamos deixar xa de mentir aos nenos. Comezando polos Reis Magos. Menos mal que xa non van ter que aprender falacias da man de materias como Educación para a Cidadanía, cuxo título xa crea expectativas difíciles de acadar verbo do que esconde a realidade cando un pasa da puberdade e se converte nun adulto. Cidadáns, é un concepto des-actualizado. Grazas á LOMCE non terán que estudar de forma regulada que todos somos iguais ante a lei, que debemos respectar a aqueles que non teñen as nosas mesmas ideas, ou que son doutra raza, ou que aman en contra da norma.

Para cando ao Goberno Zapatero se lle ocorreu introducir esta ensinanza, a crítica conservadora foi ben curta de miras. Estaba obsesionada con que querían adoutrinar ao futuro da nación española sobre o que estaba ben ou estaba mal, cando todos sabemos que ese papel xa está adxudicado, e o interpreta a Igrexa, per secula seculorum. Como a dereita adoece dunha enorme falta de creatividade (a creación cultural é subversiva) non souberon aproveitar, agora no poder, a enorme oportunidade que lles brindou o PSOE para facer do soño neoliberal, unha realidade.

Porque xa hai tempo que deixamos de ser cidadáns, e por que os rapacxs que hoxe teñen dez anos serán menos cívicos ca nós. Serán, como todos somos, meros consumidores. Por iso, se os conservadores da dereita española deixaran de preocuparse das festas nacionais, do orgullo nacional, das asociacións contra os desafiuzamentos e de descualificar rudamente ao contrario nas canles de televisións, e pola contra adicasen algo de tempo na educación e o futuro da súa prole, quizais, e sen ambaxes, creasen unha Educación para o Consumo, e eliminasen xa por fin todo coñecemento creativo e libre, que non fai máis que crear comunidades de pensadorxs, críticxs e descontentxs; pobres infelices aos que nos colexios lles ensinaron hai anos que todos somos iguais, que todos temos as mesmas oportunidades e que de traballar arreo, ata o máis feo, pobre e negro, pode chegar ao cumio da montaña. Mentiras. Do mesmo modo que se nunca nos falaran da existencia dos Reis Magos, non habería necesidade de correr o veo e destapar unha decepcionante realidade, se lles contamos aos pequenos que o mundo real está cheo de desigualdades, que todos fan e desfan dependendo do seu berce, da súa falta de escrúpulos e da súa capacidade para acumular máis capital e empobrecer ao veciño, quizais os pupilos abandonaran as aulas convertidos en perfectos consumidores, ou en perfectos produtores, pero a ningún deles ou delas se lles pasaría pola caluga tratar de cambiar o establecido, nin pasar as noites sen durmir na busca dunha resposta, cuxa pregunta, aínda está por formular.

Quizais lles mentimos anos nenos porque queremos que vivan unha realidade desexada, aínda que inexistente. Consideramos que por unha fracción de tempo os podemos protexer do mercado e da precariedade, mais inzámoslle a cabeza con anxos, demos, virxes imposibles e trinidades kafkianas.

Ás voltas co Gaiás

051

Sexa por teima propia, ou por mor da influenza que no contexto sociolóxico galego ostenta a construción da Cidade da Cultura, da súa imaxe captadora de todos os males e enfermidade urbanística —en relación ao comentado no artigo sobre o Horizonte 2020, coa intervención do arqueólogo Felipe Criado— ou por pura casualidade, ou por que vivo moi preto da mesma e a vexo acotío e sen querer... ultimamente acabo por comparar demasiados textos, sen importar o lugar e o tempo de escritura, co Buraco Pío que diría, quizais, Granell, como falaramos no artigo sobre as súas pantasmas, a raíz do comentario de crítica Ania González, e, con máis atino, na novela surrealista Lo que sucedió.

Así, no Resumo sobre a industrial cultural de Theodor Adorno, lemos (tradución de Natacha Paris):

«A industria cultural elimina tendenciosamente a autonomía das obras de arte, que certamente case nunca existía en forma pura e sempre foi penetrada por unha combinación de efectos. Os que dispoñen das mercaderías representan tanto ó órgano executivo coma ó soberano. Baixo o aspecto económico, móveos a procura de novas posibilidades de aproveitamento de capital nos países economicamente máis desenvolvidos. As formas tradicionais viraron máis e máis precarias por causa do proceso de concentración que, por outra banda, facilita a omnipresencia da 'Kulturindustrie' a xeito de institución. A cultura, por definición propia, non só se limitaba a estar ó servicio da vontade do home, senón que sempre protestaba contra as endurecidas condicións de vida; e mais agora adáptase totalmente a estas circunstancias e, en certo xeito, degrada ó home. Xa non se trata sinxelamente de que as figuras espirituais da industria cultural sexan amén mercaderías senón de que o son enteiramente e, logo entón, xorden fenómenos totalmente novos. Esta nova industria xa non ten que perseguir directamente beneficios en todas partes, por contra, independizouse da obriga de vende-la mercadería cultural, que ten que ser ' tragada' de tódalas maneiras. 'Kulturindustrie' enlaza con public relations producindo sinxelamente un good will e sen ter en conta empresas nin obxectos de venda en particular. Véndese certo consentimento xeralizado e carente de crítica, faise publicidade para o mundo e, do mesmo xeito, cada produción da historia da industria cultural é a súa propia propaganda.»

"Decidín morrer de fame"

050

el problema, por supuesto, no es el Sistema Democrático,
son las
partículas vivas que componen el Sistema Democrático.
a la próxima persona que te cruces por la calle,
multiplícala 
él o 
ella por
3 ó 4 ó 30 ó 40 millones
y sabrás
de inmediato
por qué las cosas siguen sin funcionar
para la mayoría de
nosotros.

ojalá tuviese una cura para las piezas de ajedrez
que llamamos Humanidad...
nos han sometido a incontables curas
políticas

y todos seguimos siendo 
tan idiotas como para esperar
que quien está por llegar
AHORA
lo curará casi todo.

conciudadanos, 
el problema nunca fue el Sistema
Democrático, el problema sois

vosotros. 

O poema vai asinado por Charles Bukowski, dentro de Los placeres del condenado. A súa lectura xurdiu na madrugada de hoxe, nun intento por romper co ruído dos bébedos sin cabeza, que, faltos de (in)consciencia, golpeaban latas e berraban "imos a putas!", baixo a miña fiestra. Eu quixen asomarme e dispararlles poemas, pero desistín.

Bukowski era un expoñente do que se veu denominar como realismo sucio. O que evitaba ao máximo o uso dos adverbios e os adxectivos, nun intento por mostrar a personaxes, situacións e obxectos, de forma directa, concisa e superficial; deixando ao contexto a labor de encher os ocos baleiros. Da súa biografía din, marcou a súa creación, pois sufriu o maltrato do seu pai e a marxinación dos seus compañeiros de colexio.

En 1969 deixou de traballar nunha oficina de correos, pois un editor (John Martin) lle prometeu un soldo vitalicio de cen dólares mensuais. Contaba con corenta e nove anos e afirmaba que tiña dúas opcións "permanecer na oficina de correos e volverme tolo... ou quedarme fora e xogar a ser escritor e morrer de fame. Decidín morrer de fame".

Pola miña parte, espero, non tardar tanto tempo, en decidirme.

Para Toti, motivo e culpable deste artigo. 

«Angrois: o AVE en anacos»

049 

«É sábado 21 de xullo. Quedan catro xornadas para o Día de Galicia e xusto tres meses para que o 21 de Outubro, Manuel Fraga, con 78 anos, obteña a súa última maioría absoluta nunhas eleccións autonómicas. Os comicios están aínda sen convocar, pero o PP está xa en precampaña. Toca colocar unha primeira pedra, de xeito que este 21 de xullo de 2001 se congregan nas aforas de Santiago, xunto ao presidente da Xunta, o presidente do Goberno, José María Aznar, o seu ministro de Fomento, Francisco Álvarez-Cascos, e o conselleiro de Política Territorial, Xosé Cuiña.  

Doce anos e tres días despois, na véspera doutro Día de Galicia, tamén as aforas de Santiago acollen o desembarco dos mesmos cargos (presidente do Goberno, ministra de Fomento, presidente da Xunta e conselleiro de Infraestruturas), aínda que ocupados xa por persoas distintas. Se en xullo de 2001 estaban de festa, doce anos e tres días despois están de loito. Contemplan o escenario dunha traxedia, o lugar no que morreron 79 persoas, o barrio santiagués de Angrois, nesa periferia urbana que as autoridades só adoitan visitar para inaugurar obras».

Deste modo comeza a crónica da traxedia ferroviaria que tinguiu de amarelo a maioría dos xornais españois e galegos, e de negro as fotografías dos perfís de moitos cidadáns que se solidarizaron coa morte de 79 persoas.

Cando ten lugar un accidente desta magnitude adoito arredar do seguimento informativo, xa que en lugar de manterse un ao día do que aconteceu, remata por ser testemuña dunha sucesión de datos non contrastados que alimentan o morbo e aumentan as visitas dos media on-line, e o share das principais canles de televisión.

Por iso, cando souben da publicación dunha crónica verbo do sucedido, considerei que era un momento prudente e oportuno para intentar saber algo máis do que aconteceu; tanto pola distancia temporal dende os autos, como por quen editaba o libro. Xa que logo, encarguei á editorial Meu&Book, unha copia de Angrois: o AVE en anacos, asinado polo xornalista David Reinero, e avalado por Praza Pública.

A lectura 

Sen aleivosía, hoxe, venres, subín nun tren de media distancia, e comecei a lectura do mesmo. Sempre leo nos traxectos longos, levaba a devandita publicación na carteira, e considerei que ler do descarrilamento, enriba das vías, non era excesivamente sádico.

Rematei o libro hai pouco, xunto antes de comezar a escribires este texto. Só quedan vinte e dous minutos para chegar á estación de Vigo, pois son as 21:26. E considero sen ambaxes, que para quen queira un relato cheo de adxectivos que fan referencia á horror da morte dos falecidos ou a fatalidade do accidente, dende unha visión tremendista e tabloidista, que non se moleste en mercalo. Se o que buscan é unha descrición honesta e fundamentada das diferentes partes implicadas na traxedia de Angrois, poden adquirilo cando queiran.

Fágome cargo de calquera insatisfación lectora do mesmo.

Para mercar este libro e outros dentro da edición podedes acceder a www.meubook.com.

Comochodigo.eu

048

As realidades ás veces desaparecen, pero non por seren destruidas, senón por mor da ocultación mediante a omisión da súa existencia. A finais do mes pasado entrou en marcha unha campaña pola visibilización do galego nos medios de comunicación. Para evitar, por exemplo, que nun país onde se falan dúas linguas, se traduzan declaracións ao castelán sen previo consentimento, e sen xustificación algunha. Hai quen defende que isto é debido a un intento por facer a lectura máis fluída, para que o lector non teña que cambiar mentalmente de rexitro ao ler unhas declaracións. Nada máis afastado da realidade, cando a maior parte do pobo galego é bilingüe, e é quen de mudar dun idioma a outro, numerosas veces e de forma inconsciente, durante unha mesma conversa.

Se estades a favor só tedes que entrar en www.comochodigo.eu e asinar. 

Poden prevaricar, pero non poden esconderse

047

En numerosas ocasións cando nos atopamos ou coñecemos situacións inxustas, e ante a impotencia de non poder interceder para cambialas aserveramos que ao final, unha especie de karma cósmico ou xustiza poética xulgará e repará os males cometidos. Como o sentimento cristiano que trata de xustificar o sufrimento na vida ca promesa dunha existencia mellor e aquelo de que "antes pasará un camelo polo ollo dunha agulla, que entrar un rico no ceo". Nestas ocasións a un gustaríalle ser crente e poder resistir con pasividade coas cargas que nos impoñen, como o dromedario que non se queixa das súas chepas. Lamentable ou afortunadamente, tal actitude existencial non cadra na miña concepción do que é (sobre)vivir. Por iso moitos vagamos entre o nihilismo construtivo e destrutivo e xogamos de vez en cando, como o faría un neno, nesta partida azarosa que é a vida.

Tocou o momento de amosar as cartas, e deixarnos de farois. Achantarse, tirar unha pedra e liscar, xa non é unha alternativa. Para romper co vicioso círculo no que circulan mentireiros, opresores e defraudadores da verdade, é necesario deixar de intentar recoller as moedas que lles sobran aos petos colmados dos poderosos. Tramas coma a Pokémon, son só a punta do iceberg. Poden prevaricar e exercer a súa escura influenza, pero grazas aos medios dos que dispoñemos, non poderán, xa nunca máis, esconderse. 

O Creatorio: rede social da creación galega

046

Conversábamos hai cousa de dúas semanas, a través de Twitter, eu máis o director artístico do Museo Thyssen, Guillermo Solana. O diálogo iniciárase debido a unha pregunta que realicei durante o relatorio que fixo este Doutor en Filosofía, no Pazo de Fonseca de Compostela, o 18 de marzo, verbo do uso das redes sociais por parte dos museos, coa intención de conectar mellor co público e achegar as súas exposicións e coleccións ao pobo. A miña cuestión puxo o aceno, xa non na necesidade de pór na palestra aos museos, mais aos artistas. É dicir, como usar as redes sociais para axudar na visibilización do artista. Logo duns cantos tuits, e incapaz eu, por mor das restriccións do medio, de manter unha discusión seria sobre o asunto, a conversa rematou cunha suxestión do señor Solana: «Pues inventad algo, no?»

Autorretrato, Ricardart ©.

Non quixen contestar, pois tampouco el buscaba unha resposta. Pero hoxe lembreime desta conversa ao atopar (enviáronma polo Facebook) unha relativamente nova (2013) rede social ou plataforma de visibilización onde se quere agrupar a artistas, eventos e locais de creadorxs e creacións de Galicia. Se pertencedes a algún destes grupos aconséllovos que entredes en O Creatorio e vos rexistredes como tal. Polo momento a min xa me valeu para interesarme pola obra do ourensano —de nacemento— Ricardart (Ricardo González Iglesias) estudante de Belas Artes en Pontevedra, que ben pode formar parte diso ao que a linguaxe xornalística e política gostan de chamar novos valores ou artistas emerxentes. 

A demiurga

Interasado por quen ideou O Creatorio dei con Lúa Louro, que me explicaba vía email a súa procedencia e motivos de creación da devandita plataforma:

«Tras do Creatorio atópome eu, Lúa Louro, unha rapaza de 23 anos graduada en Belas Artes e cun Máster en Dirección de Arte Publicitaria. A idea de facer un lugar no que poder reunir e atopar a profesionais galegos de ámbitos dispares que traballasen coa creatividade a diario foise xestando nos meus pensamentos durante os anos de carreira. Decateime de que non era nada doado atopar a ilustradores, deseñadores, fotógrafos ou artesáns galegos sen ter que visitar milleiros de recunchos dixitais. E ese foi o principal motivo que me levou a facer o Creatorio, o directorio da Galicia creativa.»

Lúa Louro, a responsable de O Creatorio.

«A web fíxose pública en xuño de 2013, e dende entón ata o momento a resposta por parte dos visitantes é inmellorable. A xente amosa o seu apoio dende as redes sociais e axudan a mellorar a plataforma a diario, con suxerencias e críticas moi constructivas. Con mil ideas na cabeza e poucas mans para levalas a cabo, espero poder formar nun futuro un grupo de xestión moi comprometido co proxeto e que contribúa a levalo adiante.»

Se queredes coñecer algo máis sobre Lúa Louro e o seu proxecto podedes ir á entrevista que lle realizaron en Praza Pública.