12.10.2013

Outra televisión

Teño un problema coa televisión. Mais que coa televisión como plataforma, a televisión como formato comercial. A programación? Mellor non comentala. Os poucos contidos que poderían ser interesantes (e por suposto, hai algún salvable) vense abafados polas insercións publicitarias. Os debates, non son debates reais. Un non pode realizar un debate de forma seria se cando intenta desenvolver un tema o interrompe o moderador pola entrada dun espazo patrocinado pola multinacional X, ou —o que é peor— por un alarido populista dun compañeiro de mesa que só busca o aplauso dun público sen voz nin voto.

Esta escena de Black Mirror recorda inevitablemente ás paredes televisivas descritas por Bradbury en Fahrenheit 451.
Canto tardaremos en queimar libros?
Esta é a cultura casino na que estamos inseridos: prímanse os xogos onde a cualidade se ve asoballada pola velocidade e a cantidade. Asistimos cada día (dende o sofá) a debates (?) entre personaxes de dubidosa reputación cuxo único obxectivo é a busca da ovación fácil que se obtén mediante a mención de frases curtas, demagóxicas, superficiais e que, normalmente, se realizan nun volume de voz in crescendo. Moi en consonancia co discurso político de semántica nula que domina as tribunas ás que acceden deputadxs, conselleirxs, concelleirxs, presidentxs, etc... A forma toma control sobre o contido e escoitamos asercións baseadas en temas máis ou menos de actualidade, intelixibles para unha meirande parte da poboación e que acotío advirten dun perigo cuasi-inminente para a seguridade da cidadanía; isto é, o uso do medo.

Eis que onte —farto deste modelo desinformantivo—, sen querer, e logo de papar case dúas horas dunha película pasable de corte futurista e factura norteamericana, abrín o Facebook e atopeime cun vídeo de Galiza Ano Cero, verbo dun debate que tivo lugar no Culturgal a pasada semana. Nel interveñen: a crítica cultural Ania González (co-directora da revista dixital Plétora), Roi Fernández (de Extramuros, Espazo de Colisións Artísticas), Xabier Alonso (ex-director da Fundación Illa de San Simón) e Jose Manuel Sande (programador do CGAI) nunha conversa sobre: se a cultura e máis feble ca outros sectores (se está sendo maltratada pola administración), o sistema de axudas á creación e visibilización, a Cidade da Cultura (ese burato negro que enguliu as esperanzas de vida do tecido cultural galego) e a utilidade de foros como o Cuturgal.

Grosso modo, as diferentes intervencións permiten debullar a situación actual da creación artística galega, os seus problemas de subsistencia, precariedade, falta de apoio institucional, despotenciación; os erros cometidos por unha administración que non sabe ou non quere saber de xestión efectiva e profesional do eido cultural, a escena cultural galega, a súa situación e prospección de futuro...

O vídeo dura unha hora e vinte. Pero non é de consumición instantánea: poden paralo cando queiran, ir ao baño, ou ir traballar, ou ler un libro. Non está en alta definición, nin hai grandes focos, nin planos dende grúas; non sae Jordi Évole con Anxo Lorenzo, hai algo de background noise e as augas non están en copas; pero tampouco hai anuncios, nin absurdas intervencións de xente que non ten nin idea do que está a falar, nin un interese velado por vendernos algo ou facernos parvos.

É outra televisión.

12.03.2013

Cantas negras vale unha branca ou a importancia do contexto

Xuntar nunha semana un congreso sobre transporte marítimo internacional, un retablo do século XVII cuberto de confetti na mostra remembers de Procesalia 2013; enterarse de que na Cidade da Cultura seguen whenyouliveincompostela.com, pero ninguén chiou cando a puxen de mausoleo ao fraguismo no artigo sobre Gallaecia Petrea; organizar o primeiro Encontro 2.0 días antes de comezar o Culturgal en Pontevedra, e coincidir este último cunha Feira (Cuarto Público) de arte contemporánea exposta en Compostela, compartimentada nas habitacións dun hotel NH; misturalo todo, remexelo, deixalo reposar uns días engadíndolle ao final a presentación dun libro de Xosé Manuel Beiras que leva por título Exhortación á desobediencia, debería dar, polo menos, para escribir cinco ou seis artigos.

Xogando a esa popular aplicación de smartphone na que respondes a preguntas triviais, saltou unha que rezaba tal que así "¿Cuantas negras vale una blanca?", e levaba un apelido "música". A enorme relevancia que gardaba esa connotación valeume, non para acertar, pero si para saber polo menos cal era o sentido da cuestión, ergo, a importancia do contexto. Pois non é o mesmo que a presentación do libro do líder de AGE tivera lugar no aseo da habitación dunha cadea hostaleira, en lugar da libraría Couceiro, ou que a exposición de re-lectura comisariada por Monste Cea se tivese celebrado no auditorio do Centro de Novas Tecnoloxías de Galicia, mentres metían a douscentos empresarios e empresarias do sector naval entre os retablos da Igrexa da USC (con órgano de fondo incluído) bebendo cervexa Peregrina.

Obviamente o contexto conta. Non é o mesmo facer unha feira de arte contemporánea nun pazo, que nun recinto feiral, ou que nun hotel. É mais, non é o mesmo facer unha feira de gando que facer unha feira de arte, que facer unha feira de artesanía. E non é mesmo (e desculpen que xa parezo Alejandro Sanz) vender cadros que vender chourizos; nin é o mesmo que en Madrid o Centro Nacional Reina Sofía colabore coa Fundación de los Comunes na busca dunha nova forma de institucionalidade, mentres aquí unha cadea de supermercados e unha empresa autobusística forman parte dun Padroado que sustenta unha Fundación que financia un proxecto que semella esquecer a importancia do seu contexto inmediato.

Consumir cultura
Co gallo dos recortes producidos a causa da crise económica froito do crash financieiro e inmobiliario (2007-?), e a base de repetir mil veces a mesma falacia, temos todos no miolo que a cultura non é máis ca un parásito que chucha egoístamente das arcas públicas; por iso, dentro dunha sociedade post-post, individualista, pragmática e consumista, a única (?) alternativa para a subsistencia da creación cultural e/ou artística é tratala como industria —kulturindustrie que dirían Adorno e Horkheimer—. Pertence a unha necesidade de clase superior na pirámide de Maslow que podemos deixar ao garete nas augas do mercado neoliberal; xa logo a cultura adquirirá unha forma adecuada para sobrevivir: digamos, por exemplo, unha feira.

Zygmunt Bauman, que admite e considera necesaria a relación amor-odio que sempre se produxo entre os creadores culturais e os xestores e administradores do Establishment, opina:
«Os que son autenticamente novidosos son os criterios que os administradores de hoxe, no seu novo rol de axentes das forzas do mercado máis que dos poderes estatais de construción nacional, implantan para avaliar, auditar, supervisar, xulgar, censurar, recompensar e castigar aos seus pupilos. Naturalmente, son criterios de mercado de consumo que reflicten unha preferencia fixa polo consumo, a gratificación e a rendibilidade instantáneos. Un mercado de consumo que atendese necesidades a longo prazo (por non falar xa de eternidade) sería un contrasentido.» (Mundo Consumo, 2008)


11.17.2013

Encontros 2.0 (sobre)vivir na Rede

Considerar o emprendemento na rede baladí, é cousa do pasado. Pasando de apocalípticos que auguran o colapso dos media 2.0 comparándoos co crash das punto com de comezos deste século, nós, os integrados, os que pretendemos e queremos (sobre)vivir da rede, seguimos encirrados no mantemento de blogues, xornais dixitais ou canles de TV online; non só como un medio de subsistencia, senón tamén como unha alternativa á subtracción e deconstrucción que se produce acotío nas plataformas de (in)comunicación —agora xa— tradicionais. Debatir, xulgar o estado real das novas formas de emisión, difusión e comunicación, así como o financiamento das mesmas, é o obxecto do vindeiro Encontro 2.0. que organizo en colaboración co Kunsthalle de Compostela.

Nesta primeira edición (que terá lugar o 27, aquí o evento) os convidados para abrir o debate serán o xornalista David Lombao, actual director de Praza Pública (www.praza.com), Felipe Rivero de Aguilar enxeñeiro, blogger e responsable de www.uruloki.org, e a realizadora Cora Peña que está rodando O Tesouro de Corcoesto, un documental sobre o impacto da megaminería en Galicia, e que está a realizar unha exitosa campaña de crowdfunding para financialo.


Concepto:

Encontros 2.0 quere ser un lugar de xuntanza onde se discutan os retos que os profesionais
e amateurs da información/comunicación/entremento atopan para soster medios (da índole que sexa) no mutable e diversificado mundo da Internet. Ao evento, con intención de ser mensual, serán invitados media dixitais que exporán a súa traxectoria e modelo de traballo ante os asistentes e colegas con intención de abrir o debate, e intentar dar resposta, as seguintes cuestións:

Permite a Internet a creación dunha empresa/proxecto de información multimedia • sostible no tempo? Ou pola contra, a diversidade e fugacidade dos contidos dixitais, o modo no que os usuarios consumen información e cantidade da mesma fai imposible a permanencia na Web a longo prazo?

Cales son as vías de actuación para crear a devandita • sostibilidade? Cal é a vía de futuro? A debate a especialización versus os portais agregadores de novas; a investigación
fronte a recollida tradicional da actualidade informativa; os contidos de pago e os contidos de balde; a publicidade e a subscrición...

O • feedback dos usuarios: os comentarios dos lectores/espectadores permiten enriquecer
a información ou son intranscendentes? O caso dos trolls.

É o medio dixital o idóneo para a publicación de contidos extensos e complicados? Cal • é o mellor formato para ditos contidos?

Na busca de financiamento: o • coworking e o crowdfunding; ferramentas para a sostibilidade ou para a precarización da produción de contidos?

10.31.2013

Cara a unha saída democrática da crise (cultural)

En numerosas ocasións, sen decatármonos e case acotío, aplicamos ao que nos rodea, apelativos, que, ben a causa dunha execución pouco escrupulosa, ben por unha desatención deliberada, perderon o seu significado orixinal.

Son contedores, que dada a asimilación xeral do que en aparencia son, non son sometidos a maior inspección nas aduanas do pensamento. Deste modo, seguimos (seguen dende os media e o Establishment) chamando á nosa atención sanitaria «pública» cando non o é, nin o foi nunca. Seguimos (seguen) a falar de educación «pública» coma si o seu simple nomeamento outorgase á entidade un carácter de acceso universal a custe cero.

Seminario «Hacia una salida democrática de las crisis» no Paraninfo da Facultade de Historia. | PAULA IGLESIAS

Diversas voces advertiron antes e despois da crise crediticia do paulatino desmantelamento do Estado do Benestar. Zygmunt Bauman, o meu sociólogo de cabeceira, escribía isto en 2005 (Archipiélago de Excepciones):
«O Estado contemporáneo non pode seguir a cumprir a súa promesa de Estado social, e os seus políticos xa nin sequera a repiten. As políticas que o Estado contemporáneo pon en marcha presaxian, pola contra, unha vida máis precaria e cargada de riscos que fará necesarias políticas aínda máis arriscadas e imposibilitará case por completo calquera proxecto de vida consistente. Os políticos dos nosos días piden "maior flexibilidade" aos seus electores (o que equivale a pedirlles que se preparen para as inseguridades aínda maiores que se aveciñan).»
No que ten que ver coa nosa cen veces loada Seguridade Social —entre os eloxios, por comparación, o de Michael Moore en Sicko (2007)— cabe mencionar que a súa estrutura lexislativa tivo por contexto de redacción o ano 1968, aínda baixo o réxime ditatorial de Franco. A súa sanción, agora recollida na nosa actual (e pretenden inalterable) Constitución do 78, deixou, pola súa ambigüidade, numerosos ocos. E non é materia de experto. Os recortes de agora, os das vacas esmirriadas, puxeron en evidencia que o Executivo de Rajoi está disposto a utilizar calqueira loophole para cinguir, ao máximo, as prestacións e asistencia social, aos (mal)interpretables límites impostos polo seguinte texto (tradución do castelán): 
Artigo 41 «Os poderes públicos manterán un réxime público de Seguridade Social para todos os cidadáns que garanta a asistencia e prestacións sociais suficientes ante situacións de necesidade, especialmente en caso de desemprego. A asistencia e prestacións complementarias serán libres.» 
Penso que non é necesario un amplio coñecemento lexislativo para decatarse de que a redacción non quere ir «demasiado lonxe». Por iso —non quero non pensar— mentres a burbulla inmobiliaria crecía non saíu á palestra mediática a atención médica de inmigrantes (ir)regulares, e poucos se queixaban —si é que algunha vez o escoitaran— do chamado «turismo sanitario». Por iso, tamén, agora, que xa todo estourou nos nosos tellados, se aplican restricións de todo tipo en aras do austericio (colectivo). E, se todo estivo ben (?) mentres só lles tocaba aos que viñan de fóra (os outros), cando sacaron a afeitadora para os autóctonos, púxose de punta máis dun pelo:
Os maiores de 26 anos que non cotizaran nunca terán que declararse sen recursos para non pagar a sanidade. Non terán dereito á atención sanitaria non urxente salvo que acrediten estar por debaixo dos ingresos mínimos. [...]
A perda (se é que podemos perder algo que nunca tivemos) da res publica a mans da res privata, intensificada na última década pola crise financeira e inmobiliaria, obríganos, ou ben a reter o que nos queda, ou a buscar alternativas. Perdido o público, só nos queda —quizais— buscar o común.

Cara a unha saída democrática da crise (cultural)
O antes inferido tivo como motivo un seminario realizado a finais de setembro no incomparable marco do Paraninfo da Facultade de Historia, en Santiago de Compostela. Entre asentos textura granate, pan de ouro, e a atenta mirada dos rectos retratos e inspiracións plasmadas no teito e paredes, transcorreu un xogo organizado por Ania González e Horacio González, onde os participantes tiñan moito por ganar e pouco por perder. Sen ánimo por perderme nas formas (aínda que quizais sexa tarde para escusarme), o fondo do que alí se falou baseouse na presentación da Fundación de los Comunes (FDC), polo sociólogo e doutorado en Historia, Emmanuel Rodríguez e a politóloga Marisa Pérez Colina, xunto a diversos representantes de institucións culturais independentes e públicas (presentadas na convocatoria e actas por orde alfabético —tamén aparecen as que non puideron ou non quixeron asistir—), baixo o nome de «Hacia una salida democrática de la crisis».

Sesión de traballo do seminario onde participaron institucións públicas e independentes. | PAULA IGLESIAS

A intención? Grosso modo: traballar na promoción dun espazo para as novas formas de institucionalidade en Galicia, tomando como referente a FDC, presentando propostas concisas de colaboración entre amigos e estraños, acordando a realización das mesmas para evitar que as leve a corrente e acadar a consecución de polo menos un dos acordos; todo isto coidadosamente redactado e pensado dentro de seis marcos de actuación, entre os que podemos destacar o informal baseado no acordo verbal:
«Para evitar as dificultades burocráticas que supón a ratificación de convenios e permitir a participación de institucións sen personalidade xurídica, escolleuse o acordo verbal para os acordos de colaboración que, aínda baseada na confianza entre partes, ten validez xurídica no marco da lexislación española.» [...]
O exposto ao comezo desta crónica, que obvia deliberadamente a estruturación tradicional de pirámide invertida (que en xornalismo é paradigma da organización do texto do máis, ao menos importante —aínda que xa me dirán que sentido tería isto se o que vén de seguido é pura palla) son impresións derivadas da ponencia que realizou Marisa Pérez, verbo da Fundación e o ben común. A súa invitación brindounos unha mostra do modo no que os xestores culturais de estampa institucional pública poden traballar cos colectivos non institucionais —en maioría auto-xestionados e de carácter independente (en tanto en canto non dispoñen dunha liña fixa e orzamentada de erario público)— xa que o Padroado da Fundación de los Comunes está constituído por asociacións como Metrolab, a Universidade Nómada, Traficantes de Sueños, e o Ateneu Candela, amais de diversos colectivos, centros sociais e proxectos que se estenden por toda España e que (e aquí vén o público) colabora co Reina Sofía no deseño —e cito, e traduzo— «dunha nova institucionalidade participativa e transversal». Segundo se recolle na acta a este respecto: 
«Respecto as relacións interinstitucionais das que a Fundación participa Marisa informa do convenio que teñen asinado co Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía en virtude do cal teñen acordado un marco de colaboración de cinco anos de duración e a elaboración conxunta dun programa de actividades. Pon como exemplo a última das actividades que están a organizar: un encontro europeo para a a reflexión e a construción común dunha alternativa política posible que consistirá na reunión dun grupo de pensadores políticos internacionais, a creación duns grupos de traballo e a celebración dunhas xornadas de portas abertas»
Neste intre tiña a palabra Silvia Longueira, naquel momento directora da Fundación Seoane. | PAULA IGLESIAS

Lamentablemente tan só puiden acudir unha tarde ao seminario, de aí o recurso ás actas, a pesares de que as xornadas duraron tres días con sesións matutinas e vespertinas. O colofón produciuse o xoves pola mañá —día no que foron tomadas por Paula Iglesias as fotografías que acompañan este artigo— cando por fin estiveron cara a cara os independentes e os institucionais, xunto ao organizadores do seminario e a Fundación de los Comunes, nunha sesión de traballo que tivo por obxecto a presentación da FDC, unha análise do contexto cultural galego, e unha toma de acordos arredor dunha serie de propostas concretas entre as que se atopaban:
«Que a Cidade da Cultura de Galicia promova e difunda as actividades das distintas institucións culturais galegas mediante a creación dun espazo na súa páxina web que, baixo o título de Interinstitucionalidade, recolla unha selección de actividades que previamente sexan comunicadas por correo electrónico ao departamento de comunicación da Cidade dá Cultura de Galicia.» [todas as propostas aquí]
Corolario
A día de hoxe, un mes despois de que o seminario tivese lugar, ningunha das propostas foi realizada, se ben a posta en común obtivo, segundo a organización, un resultado positivo. Espero, porén, que a medio e longo prazo (pois os cambios trascendentes levan o seu tempo) o seminario e o alí discutido dea os seus froitos, a pesares de que noticias como a cesión —cun cheiro inevitablemente partidista e político— de Silvia Longueira, ata hai unha semana directora da Fundación Seoane, nos recorde quen manexa esta oligo-barca, que á deriva nos leva.

9.04.2013

Tesouro de Corcoesto

Tras un breve período estival de inactividade volvemos á carga, e facémolo para apoiar un proxecto que chegou á bandexa do meu correo electrónico hai uns días. O remitente era a directora/documentalista Cora Peña (que quizáis lembredes do reportaxe Apash, os de fóra) cuxo compromiso e teima por falar e sacar á luz temas incómodos para determinados sectores económicos e políticos a levou nesta quenda a centrarse, xa non na Amazonía, mais en Galicia. Razón: a megaminería
"A mina de Corcoesto é a máis importante, porque con ela se mide a capacidade de oposición popular a esta nova forma de explotación dos recursos, ó servizo de multinacionais e coa aquiescencia do goberno galego. Estamos a facer o documental Tesouro de Corcoesto para investigar o asunto, para falar del, para sacalo a discusión pública. Un documental independente que logo colgaremos con acceso libre na rede. Se queres informarte e colaborar, asómate ó noso proxecto en Goteo."
Para poder realizar na súa totalidade o documental lanzaron unha campaña de microfinanciamento ou crowdfunding a través do portal goteo.org. Déixovos un vídeo mostra do que están a facer, do traballo que teñen entre mans. Espero que vos resulte interesante e participedes do mesmo.

Campaña en goteo.org:
http://goteo.org/project/corcoesto-documental

7.12.2013

Menos Panorama e máis...

E máis...creación. Fronte as reproduccións de hits dos 40 Criminales que anegarán un verán máis as romarías dos pobos galegos, dende a península meca queren apostar (outra vez) pola creación-orixinal musical-artística, no canto de seguir dando pábulo a un modelo de repetición eternamente retornado. Por iso, un ano máis, culturadeseu colabora en corpo e alma coa programación estival do Twist & Shout Club de Ogrove.
Xa comezou o venres da semana pasada, cun concertazo de Guerrera, pero aínda quedan por diante moitos días de calor, e arredor de 17 eventos, e moitas noites na cabina co Dj residente, Manu Tf.


Aquí vos deixo algúns dos eventos destacados deste mes, e tamén de Agosto. 

Xullo












Agosto











Para finais de Agosto, está programada unha grata sorpresa. Pero non se pode anunciar aínda. O que sí se pode dicir é que o grupo que vai vir terá logo a Nano Vinilo Dj e Faber Estudio 3 Dj's de postre.

Para calquera modificación ou novidade podedes consultar a páxina de facebook do Twist & Shout ou o grupo público coa programación.

6.25.2013

FAC ALL | Crónica dunha despedida

Hai máis dun ano e tres meses que cheguei a unha casa sita en A Peregrina para tomar un té cun grupo de artistas que tiñan aquel lugar por taller, e por vivenda. Foi daquela, cando a idea de crear un espazo de exposición fóra dos circuítos convencionais de carácter comercial e institucional, tomaba forma e contido. Foi, tamén daquela, cando comezou a súa andaina culturadeseu.com. Un mes máis tarde, nacía o Furancho de Arte Contemporánea, baixo a tutela dos artistas Olmo Blanco, Diego Vites, e a crítica cultural e comisaria Ania González, nun evento que se deu en chamar FAC OFF. Quince meses máis tarde, logo de acubillar decenas de exposicións, coloquios, entrevistas, laboratorios e artistas, botan o peche definitivo, a berro de FAC ALL.

Neste período de tempo os membros da equipa do FAC pretenderon con este espazo-proxecto artístico autoxestionado mostrar o excedente cultural que parece non ter cabida en galerías ou en museos de carácter institucional. Quixeron, como afirman eles, "crear un espazo libre, non condicionado por cuestións económicas". A fin desta obra, transcendente no tempo, celébrase como o culminación dun obxectivo, non como unha derrota, en coherencia co discurso dos responsables:
«Non queremos contribuír sen límite á nosa precarización, nin á dos nosos colaboradores. Aceptamos traballar en condicións de precariedade porque criamos necesaria unha visibilización e unha renovación do contexto artístico e porque queriamos enriquecer os nosos proxectos persoais mediante o intercambio e o traballo colectivo. Unha vez conseguido isto, non queremos manter a ficción de que algo así se pode facer sen contribuír á grave precarización das persoas que o levan a cabo».

Un círculo que se pecha
Como outsider, presenteime en Marzo de 2012 cun par de cámaras e o noso colaborador Ricardo Saavedra para dar conta da inauguración do furancho. O venres 21 deste mes, agora xa, en 2013, regresamos á Peregrina ambos os dous. En certo modo, para pechar un círculo, e comezar a debuxar outro. 

Abordo da Lupita —a furgoneta de Diego Vites— arribamos ao FAC, arredor das sete da tarde, con tempo para asistir ao concerto de Ulobit —quen tamén participaran na inauguración do FAC—, con Horacio González a cargo do apartado visual e Xoán Xil no cello, en colaboración con Heine Christensen de Ghost & Tape


Era o primeiro día nunha semana que saía o sol en Compostela. En cadeiras de madeira e de plástico, en botes de pintura ou na herba, todos nos arrombamos arredor dos músicos. A intervención realizada por Olmo Blanco, no mesmo chan onde Horacio estaba sentado enriba dunha funda de ordenador, inaugurou a mostra visual, que recollía imaxes da contorna. O ruído envolveu durante case media hora aos alí presentes. Entre actuación e actuación, non se escoitaba máis que o vento bulir entre as follas das árbores do monte que vixía á Peregrina. As cores do lugar reflectíanse na meta-realidade dunha pantalla improvisada. O fume dos cigarros, as cordas friccionadas do violoncello e as rozadas da guitarra, crearon por un momento a ilusión de que todos os alí presentes eramos parte do mesmo lebenswelt. Ou se o prefiren, mundo da vida.

Despois desta primeira fase de catarse colectiva veu a quenda dun dos praceres da vida: comer. Non houbo un catering. Nin snobismos. Cada un levou o que quixo, e os organizadores, coma de costume, non deixaron padal descontento. Entre cebada, uvas, café edulcorado e cigarros, chegou a música. Non puiden resistir a tentanción de amenizar o serán con algúns beats, coa inestimable axuda da artista multitarea Lúa Gándara, ata que colleron a batuta un mozos que baixo o nome de Attention Whore, fixeron reverberar o galpón do FAC con dubstep, drum&bass, elektro, e inclusive algún tema de corte indie. 

Todo isto, mentres Horacio colocaba unha webcam, que nos gravaba e reflectía a través dun proxector nunha parede branca, que endexamais pensou que ía ver tanta actividade e creación, cando hai quince meses formaba parte dunha vella casa, e se encargaba de gardar da choiva, os aparellos de labranza


A guinda
Entre bailes, risos, caras coñecidas, novas caras, caras felices, caras californianas e ourensás, apareceron por sorpresa os compoñentes de Malandrómeda, que cunha audiencia entusiasta e tras colocar en tempo record todo o equipo, ofreceron un breve pero intenso concerto con beats e hip-hop made in Galicia. A festa continuou ata ben entrada a noite. Foi a despedida merecida para un espazo único, quizáis irrepetible: 
«Algúns pensarán que pechamos e que privamos ao contexto do que xustamente reivindicamos, espazos intermedios. Nós xa cumprimos ata ao límite das nosas posibilidades con esa responsabilidade sen que polo camiño xurdiran conexións nin propostas de colaboración que contribuíran ao fortalecemento dun espazo-proxecto como o FAC en condicións sostibles no territorio. Porén, déronse multitude de conexións e propostas entre todos o que participamos do proxecto que sen dúbida nos levarán a lugares aos que antes, non poderiamos ter chegado.» 

Corolario
Normalmente, neste apartado formulo unha conclusión que defina o sentir do artigo. Cito, con normalidade, a autores que recollen en parágrafos ou frases, ideas ou conceptos pertinentes e en coherencia co texto. Pero quen mellor que Ania González, co-directora do FAC, para dar a última, que non derradeira, puntada:
«Mentres non exista unha mirada e un exercicio de investigación responsable sobre o contexto de produción artística e discursiva en Galicia, seguiremos perpetuando unhas condicións de visibilización de artistas e proxectos culturais completamente obsoletas baseadas no xuízo de valor, nas políticas de filiación, a exhibición da obra parcial e descontextualizada e a aceptación dunha soa canle de lexitimación: a oficial; altamente xerarquizada, fortemente orientada ao recoñecemento ideolóxico e formal e aparentemente despreocupada polas cuestións da produción artística. É dicir, unhas condicións de visibilización que promoven a reprodución en lugar da creación
Máis fotografías no facebook de Culturadeseu.
Entradas anteriores sobre o FAC (orde cronolóxica):


Sitio web do FAC Peregrina: 

5.12.2013

As micro-vidas d'A Regadeira de Adela


Mentres os clientes permanecen sentados, na rúa, nunha mesa, nun bar (o Embora), en Compostela, bebendo unha cervexa, Olaia berra: "primeiro pase en cinco minutos". Os consumidores, avezados ou non a este tipo de espectáculos, érguense e, sen deixar a súa bebida, entran na casa. Entran n'A Regadeira de Adela. No seu peto, ou na súa man, gardan chaveiros de cores.

Unhas escaleiras estreitas alfombradas guían o paso e deixan aos asistentes nun acolledor recibidor vixiado por diversas portas, pechadas, que conducen, non a habitáculos, mais a micro-vidas. Deixan a cor precisa a Olaia. E tras petar na porta, comeza o espectáculo.

En cada cuarto a barreira que separa o real do finxido, dilúese. Cando os asistentes cruzan o limiar, os actores non están, convertéronse nunha sorte de idea, de concepto. No micro-teatro, actores e público expóñense para ser quen de (por medio dunha catarse, dunha mimetización, dun deixarse levar) vivir unha vida dentro doutra, unha metavida; para experimentar sensacións e accións das que a vida cotiá non podería conta.

Victoria Pérez durante a micro-obra Mr. X

A Regadeira comezou o seu periplo en novembro do 2012 —da man do bilbaíno Alfonso Medina, do coruñés Antón Coucheiro e da ourensá Olaia Tesouro— como lugar de encontro para os axentes de creación; como, dalgún modo, consecuencia da perda da compostelá Sala Nasa, e como modo de supervivencia para unha arte, a do teatro, cada vez máis ameazada polos recortes de financiamento público.

Momento da actuación de Funboa Escénica con Anoter Espectacle.

Se ben vivir do teatro tradicional é complicado, do micro-teatro non resulta máis doado, como admite Alfonso durante a nosa entrevista —nun galego, que moitos políticos galegos envexarían, ou deberían envexar—. Pero eles seguen alí, o proxecto vai con vento en popa, con pases de mércores a venres a partires das 20.30,  e cun público que está a responder positivamente. A xente anímase a acudir a este tipo de obras pola duración, polo prezo ou pola novidade (quizais a consecuencia do modelo de consumo do actual status quo, motivo da histeria austerística colectiva...). "Son coma tapas", comenta Alfonso, que veu do mundo do circo e que estivo traballando en Londres e Madrid, "quince minutos cada unha", aínda que se espera, produzan unha sensación máis duradeira no espectador.

Comedias Frescas representando 12 Minutos

O noso paso (o meu, e o de Paula Iglesias que se encargou de documentar a nosa visita) foi coma un golpe de auga fresca na cara. Saímos das tres micro-obras —Funboa Escénica con Anoter Espectacle, Comedias Frescas con 12 minutos, e Milo Taboada con Victoria Pérez en Mr. X— con moita enerxía. É unha catarse moi interesante, polo preto que están os actores, pola atmosfera, e por que como audiencia debes, en diversas ocasións, ser activa, e participar da meta-realidade creada polos actores.

Corolario | Vida líquida
O micro-teatro non é unha tendencia nova. Pero iso para culturadeseu nunca foi óbice, nin motivo de descarte. A novidade pola novidade e a actualidade son dous endemoñados criterios xornalísticos moi acordes cos tempos que corren: a obsolescencia programada, o cambio polo cambio, o fast-forward... Pero, como afirma Zygmunt Bauman (Vida Líquida, 2005):
"A cultura, por dicilo así, apunta «máis alto» que calquera cousa que nese momento pase por ser «a realidade». Non lle atinxe o que se incluíse na orde do día nin o que se definise como imperativo do momento; aspira cando menos, a transcender o impacto limitador da «actualidade» así definida e pugna para liberarse das súas esixencias."
Quizais sexa o micro-teatro o output dunha sociedade demasiado ocupada (asaltada, anegada pola [des]información) para deterse demasiado tempo no mesmo lugar, por medo a pasar de moda. Quizais sexa un modo de consumir arte. Quizais, unha forma de rendibilizalo. Non o sei. Pero ultimamente teño a impresión de que todos somos a Alicia á que Lewis Carroll lle advertía que «fai falta correr todo canto unha poida para permanecer no mesmo sitio. Se se quere chegar a outra parte hai que correr polo menos dúas veces máis rápido».

P.D.: non vos esquezades de mirar a programación de A Regadeira de Adela aquí. Para os que estades por A Coruña tamén podedes asistir a obras de micro-teatro na La Tuerka 27.

4.04.2013

A forza de Wily e a teima de Ángel

O comisario Ángel Calvo Ulloa no Kunsthalle.
Nunha tarde tipicamente compostelá onde a chuvia cae cando quere e o sol nin se molesta en saudar, vinme co comisario (de arte) Ángel Ulloa Calvo (Lalín, 1984), na denominada taberna contemporánea de nome xermano, Kunsthalle. A razón? A súa labor cunha exposición sita no Fac Peregrina verbo do artista lalinense falecido hai sete anos, Wily (Antonio Taboada Fedarás, Lalín, 1962-2006).

No papel, deberían ser as administracións, aqueles lugares de financiamento público, as que se encargarán, e tiveran a responsabilidade de deixar constancia, de falar, de achegar á sociedade a obra, cultura (output) dos actores e axentes que producen e traballan na súa contorna. Porén, son os proxectos de inversión mínima, de iniciativa privada e sen ánimo de lucro, os que en diversas ocasións se fan cargo desta responsabilidade para coa cultura, que outros —a pesares de seren remunerados por todos nós para tal fin— fail to accomplish, é dicir, non logran acadar.

É a eterna disputa entre administradores e administrados, coma explica un dos grandes pensadores da nosa época Zygmunt Bauman —pouco coñecido dado que está vivo—, no seu ensaio Mundo Consumo: 
«O choque entre estas dúas perspectivas e narracións (caracterizado por un antagonismo que bule baixo a superficie e, de vez en cando, adquire carácter de conflito aberto) é inevitable. Non se pode impedir que saia á luz nin se pode pacificar a partires dese momento. A relación entre administradores e administrados é, intrinsecamente, agonal: ambas partes perseguen dous fins opostos e son só capaces de convivir nun ambiente conflitivo, infectado pola suspicacia e disposto para a batalla.»
Mais, comprender isto, e compartir máis ou menos a opinión do sociólogo polaco, non quere dicir que a administración non deba actuar comme il faut, só polo feito de que o seu papel adoite ser o de antagonista dos traballadores da cultura. Pero nalgúns casos, non é que non axude, é que estorba, xa que como sostén Ángel Calvo "a administración local e a Deputación de Pontevedra entorpeceron a restauración e conservación da obra de Wily", desentendéronse do asunto facendo gala da súa procrastinidade, "cando a familia xa tería restaurado a obra antes".

Ao buscar na Internet vemos que, de nón ser pola actual exposición no Fac Peregrina, a última nova sobre Wily é a colocación dunha das súas obras nunha rotonda en Lalín, no 2007. Seis anos despois, ante a pasividade funcionarial foron os seus achegados (Asoc. de Amigos da Obra de Wily) quen decidiron tomar as rendas e asegurar non só a conservación da obra de Wily, senón a súa restauración, exhibición e posta en valor.

Wily | Forza ingobernable
Así se chama a exposición que acolle o furancho de arte contemporánea sobre Wily, e que rematará este venres día 5, a partires das 18:00 horas cun encontro con Alberto González Alegre e Miguelanxo Rodríguez, verbo da figura do artista.

Inauguración «Wily | Forza Ingobernable» no Fac Peregrina.


Segundo afirma o comisario da mesma, Ángel Calvo, o Fac, semellou o lugar idóneo para poder realizar esta mostra, esta homenaxe, xa que as dependencias do lugar aseméllanse moito ao estudio que tiña o artista falecido. Cerca de A Peregrina poderemos ver algunhas das obras que se trouxeron dende Lalín, e que están mellor conservadas, aínda que quedaron atrás máis de 80 pezas da colección de Wily, que con sorte serán restauradas e algún día verán a luz do público. Non tiven a oportunidade de velas en vivo por motivos laborais —deses nós que, polo menos, che prometen remuneración—, e por iso non vou soltar catro adxectivos ben traídos. Sei que son Totéms de madeira, policromados, e que se fixeron cunha motoserra, un proceso de traballo que se convertiu na marca persoal de Wily. Son a mostra da súa forza ingobernable.

Disparo de Advertencia do comisario
Amais do seu traballo curatorial coa obra de Antonio Taboada, Ángel Calvo Ulloa realizou xa diversos proxectos e moitos deles con presuposto cero, e de forma autoxestionada. Entre eles está o de Disparo de Advertencia que tivo lugar en Lalín no 2011, con seis artistas que realizaban unha instalación en diversos lugares públicos da vila (ou cidade?) e que a deixaban alí durante 48 horas.  Financiada coa venta de múltiples de artistas.

Cabe destacar Diálogos Improbables (que deu comezo a finais do ano pasado e segue en activo) onde se xunta durante dúas horas nun espazo pechado a obra de dous artistas, cuxas liñas de traballo sexan diverxentes, nun intento por crear unha dialéctica controvertida entre ambas. Proba do esforzo recaudatorio e teima de Ángel foi o financiamento do catálogo deste proxecto mediante crowdfunding (co que acadou máis de 2.500 euros).

Ante a impasibilidade dos administradores, que se atopan nunha espiral de auto(in)xestión que provoca un crowding out, conseguir financiar un proxecto cultural é todo un reto. Pero a mala situación non é escusa. Afirma Ángel, na nosa entrevista, que agora que "levamos tanto tempo acostumados a que non haxa cartos para nada, e aínda así seguimos comisariando e creando eventos, que cando veñan os bos tempos, se é que veñen, imos ser a [hostia]". E ten razón. Se con nada, traballamos coma burros, e desbarramos buscando calquer vía de financiación; cando abran a billa ou afogamos ou facemos un encoro para non quedar outra vez sen auga. 

4.02.2013

Así foi o Rolling Over 2013

Nestes tempos no que o crowding out está a provocar un serio déficit de inversión pública na cultura —iso, e tamén a Cidade da Cultura— a aposta persoal do xerente do Twist & Shout, André Sánchez, foi a responsable de financiar máis de trinta concertos no que leva aberta a sala (pouco máis dun ano) e pódese dicir tranquilamente e sen dubidar que fixo máis pola cultura musical non-comercial de Ogrove e arredores, neste período, que a administración local en moito tempo —isto, se é que coincidimos en que Karina e a Panorama, son parte do mainstream, claro—.

Nesta liña foi deseñada a segunda edición do Rolling Over no Twist & Shout Club, e despois de dous días intensos, podemos afirmar, que o resultado foi positivo. Programar este tipo de eventos sempre acarrexa un risco que poucos están dispostos a asumir. A medida que se achegaba a hora de apertura de portas tanto o xoves 28, coma o venres 29, os nervios aumentaban. Pois un nunca sabe canta xente vai a acudir á chamada da selva.

Bruno T Ford. Por: Cristina Barcala
Por sorte tanto unha xornada como a outra foi acollida con agarimo e atención por parte do abundante público que asistiu aos catro concertos. Non só foron mecos, que son os habituais da sala, senón que o período estival animou a xente de varios recunchos de Galicia (e ata de Portugal) a facernos unha visitiña.

1;
Coma seguro xa saben moitos dos lectores —por que estiven a dar a vara durante un mes— os encargados de pór banda de son á primeira xornada foron Flip Corale y los Macabros xunto con Bruno T Ford. Logo foi a miña quenda como DJ, —Manu Tf para servirles—, e procurei facer mover o cu a todo mundo, como de costume, cunha pinchada ecléctica (de The Sonics, pasando por Two Door Cinema Club e rematando con Brooke Candy; e concedéndolle a un portugués un tanto insistente Ace of Base; e por certo, grazas a Cristina Barcala por sacarme unhas fotos mentres eu poñía copas).





2;
Se a primeira xornada foi rica e abundante, tanto en festa, como asistencia, e calidade musical, a segunda non podía ser menos. Da man de Lendrone comezou —tarde, coma de costume, por que en Galicia se dis que ás once, é ás doce— a noite do venres 29 do mes de Marzo, facendo vibrar a sala co seu LP UNO (que podedes escoitar, como os anteriores, no bandcamp). E logo viñeron os aclamados Unicornibot, que coma Bruno T Ford, e os de Lendrone, xa estiveran connosco en Ogrove, pero volveron para dar máis guerra, ante un público, que coma se baixo os efectos dunha ménade estivese, bailaba e berraba extasiado —non é que fora unha bacanal, isto son licenzas literarias que me permito—. As fotografías que veñen de seguido foron tomadas por moi, e as mellores, pola nosa colaboradora Paula Iglesias.









Despois de Unicornibot instalouse na cabina o gran Nano Vinilo DJ, por todos coñecido polos anos que estivo de residente no pub meco Vinilo. Realizou unha pinchada que repasou varios estilos, e non deixou que a xente descansara un segundo, cunha destreza máis que traballada no indietronic. Cando rematou a sesión con Oasis, con Whatever, pensou que rebentara un das pantallas de son: "Nano, non te preocupes, que senón rebentaron ata ajora, malo sería que rebentaran con Oasis".

Se queredes ver máis fotografías podedes atopalas no facebook de Culturadeseu, ou do Twist & Shout, iso así a partires de mañá (día 3 de abril).

Bye, bye, hasta otro ratito.

3.26.2013

As Palabras Secretas

Nos tempos que corren resulta doado afastarse do mundo verde. A continxencia bótase a un lado e necesariamente semellamos mergullar a caluga nas sempre trémulas, nunca quedas, augas da vida vicaria —en tanto non directa— contemporánea. Mediados por sempre pola tecnoloxía para acudir a unha realidade virtual, que si ben se solapaba, agora suplanta durante horas á física e presencial realité. 

Porén, seguir o devir do acontecer non devén en pecado mortal para o ser, pois segundo andamos, así nos construímos, poñendo un naipe enriba doutro. Mais mirar cara adiante, ou cara aos pés dun, ten por consecuencia esquecer o que fomos, ou cremos ter sido. Aquelas costumes e calidades do que nos rodea que á lixeira matamos e enterramos co corpo aínda quente, e sen deixar sequera unha campá, por se as moscas.

Ana Lois Gómez, na presentación de As Palabras Secretas en Vigo, na Cova dos Ratos.

Con Ana Lois Gómez, motivo desta entrada hipertextual, compartín lugar de traballo hai uns anos, nun ente que todos coñecemos como TVG, e onde ocupou cargos de dirección e edición de informativos. Xa daquela me decatei da súa paixón pola terra; polas historias que por estar moi preto, semellan pequenas e intranscendentes. Son eses relatos que non teñen cabida na filosofía actual do fast-forward continuo. Son esas palabras que cremos ter aprendido pero, non mais velas, decatámonos de que, delas, xa non temos idea.
«Creo que a idea leva aí varias xeracións porque a miña bisavoa xa preparaba herbas medicinais para ter abastecida a toda a súa familia durante o ano. Eu non a coñecín, pero herdei dela o nome e seguramente tamén a paixón pola medicina tradicional. De pequena pedín un anaco de xardín para plantar xarxa e menta. E a primeira reportaxe que fixen como exercicio cando comecei xornalismo foi entrevistar  unha sabia hoxe falecida. Pero nunca tomei moi en serio esta fascinación pola medicina tradicional ata hai dous anos. Foi unha amiga a que me falou de dúas señoras de Muros que quitaban o mal de ollo. E eu, que son curiosa, funas visitar só por ver como facían. E fascinoume tanto que decidín gravalas, sen saber moi ben que ía facer con ese material. Entrevisteinas e deime conta que todo iso do que elas me falaban estaba a piques de desaparecer. Así que empecei a gravar persoas que bendicen e a facer pequenas pezas documentais con ese material. Así naceu www.palabrassecretas.com . Algúns dirían que foi "por casualidade". Segundo a miña avoa é o meu "sino".»
As Palabras Secretas non é unha páxina de remedios naturais nin de terapias alternativas. Trátase dun proxecto que quere recoller rituais de sanación utilizados na cultura galega que ao romperse a cadea de transmisión oral inter-xeneracional, se atopan en perigo de extinción:
«Os vellos non transmiten a súa cultura porque durante moitos anos lles fixeron crer que non valía, igual que falan castelán cos netos porque lles fixeron crer que o galego era de pailáns. Devolverlle a dignidade ós maiores é o único xeito de que empecen a contar cousas e de que nós reconstruamos a nosa cultura. Non importa se son remedios tradicionais ou contos de lendas. Creo que os que recollemos deberíamos facer sempre as estreas dos proxectos nas aldeas nas que traballamos e permitir que os nosos informantes reciban aplausos diante de tódolos veciños.»
Ana Lois tamén quere deixar a súa semente alá por onde pasa. Por iso implica aos cativos, familiares: "Os máis novos da casa alucinan porque son por primeira vez espectadores de algo que non coñecían a pesar de telo tan preto. A fin de semana pasada entrevistei unha señora en Tomeza. O seu neto, duns 10 anos, tivo os ollos como pratos durante todo o tempo. E cando ela sacou un alicorno dun caixón, o rapaz case deu un brinco."

Presentación de As Palabras secretas en O Peso, A Lama.

Cun proxecto de presuposto 0, auto-xestionado, e contando de cando en cando coa colaboración de colegas de profesión e amigos, esta experimentada e curtida xornalista recolle vídeos case cada semana, para facer a súa mediateca o máis ampla posible. As súas viaxes non están exentas de anécdotas, e na nosa entrevista comenta que un vello de Lalín lle propuxo matrimonio, unha señora maior en Cervantes queríaa arrexuntar co seu fillo, e en xeral, as mulleres sempre lle queren mandar comida:
«Á beira do río Verdugo, buscando información sobre os bautismos prenatais, pasoume algo moi significativo. Preguntei nunha casa se sabían algo dos bautismos que se facían na ponte de San Lourenzo e o mozo que saíu á porta miroume como se estivese tola. Dixo que alí non se facía nada diso. Entón eu inistín preguntando se había algunha persoa maior na casa que puidese saber do tema. E el responde: está a miña avoa, pero xa che digo que diso non se facía nada e que ela non sabe do asunto. Entón eu pido que saia a avoa e o rapaz xa me mira un pouco peor. E cando sae a señora e lle pregunto, ela empezou a contar a historia dos bautismos prenatais diante das fillas, dos netos e dos bisnetos que a esa altura xa estaban de porta afora observándome. Contoume como era todo o ritual e, ó acabar, o neto díxolle: Pero usté nunca nos falou diso. E ela respondeu tallante: Vós nunca me preguntastes.»
Se As Palabras Secretas é algo, non é un incentivo á suplantación da medicina por curandeiras, pois como comenta a súa creadora "a xente que entrevisto non deixa de ir ó médico nin tomar os seus medicamentos". Tampouco é publicidade de balde para quen se lucra mediante estes rituais, "os nosos protagonistas non son profesionais da medicina popular. Só son persoas que coñecen e fan uso da tradición e que amablemente queren compartila con nós". Nin son rituais da chamada Galicia Profunda pois "estes ritos practícanse en todas as nosas cidades. Vigo e Coruña están cheos de bendecidoras e nas súas salas de espera agardan tamén mozas con iPhone e con bolsos caros".

Porén, é a recollida e constatación dunha realidade que fica invisible pola súa proximidade e suposta intranscendencia, e que a súa creadora non xulga, pois iso queda nos ollos do espectador.



Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...