O branding como cultura?

"O branding é un anglicismo empregado na mercadotecnia que fai referencia ao proceso de facer e construír unha marca", así o definen na Wikipedia. Este proceso ten en conta todos os factores que de forma directa ou indirecta se vinculan ao nome ou símbolo en cuestión, que por extensión identifica á marca, cualificándoa, e outorgándolle un valor, sensible para a compañía e para o consumidor.

A súa referencia neste artigo vén motivada pola descrición do perfil dunha conta en Twitter, na que a usuaria afirma que "Fashion and Brands are culture". Se comprendemos que a cultura é a "xestión do pensamento e comportamento humanos", non podemos pasar por alto a inclusión da moda, e do deseño de marca dentro do noso comportamento. Ata aquí, ben.

O problema, neste tipo de reflexións adoita xurdir cando tratamos de categorizar, de aplicar unha escala de valores, ao considerado como cultural; coma se houbese unha cultura superior e outra inferior, e quizais, outra no medio. Todos o facemos, en moitas ocasións, sen decatarnos. Agora ben, como fillo da economía de mercado e consumo, inserido no mundo da publicidade e o mercadeo, o branding, en que parte da táboa o colocamos? Como estratexia de venda, precisa dun alto grao de creatividade, de coñecementos e decisións; non se trata dun proceso mecánico e estandarizado, mais dunha acción de experimentación, de ensaio e erro. Porén, a súa proximidade co pragmatismo propio do capitalismo semella restarlle o que Walter Benjamin chamaba aura da obra de arte. Non consideramos como cultura, o que non queremos considerar como arte, non porque non forme parte dunha acción de creación, mais porque a súa natureza ten unha fin puramente comercial. O branding ou o marketing nacen como resposta a unha necesidade por captar a atención do consumidor, coma unha acción perversa de persuasión na que nos queren convencer de que unha empresa determinada é, simplificando, boa ou mala para nós. É aquí, que entón, da mesma forma que Benjamin se preguntaba pola perda da aura da obra de arte na época da reprodutibilidade técnica —en referencia a que no momento en que podemos ver o Guernika, nunha fotografía, e reproducilo ad infinitum, perde a obra a súa orixinalidade e singularidade—, podemos nós botar ás mans á cabeza, cando alguén considera como cultura (querendo dicir, case sempre, arte) a imaxe de marca, e a moda.

Proceso de fagocitose de bacterias por un leucocito neutrófilo.

Acadamos, na discusión, a postura definida por Umberto Eco en 1965, como Apocalípticos e integrados, en referencia, naquel tempo, aos dous bandos ou opinións diverxentes de cando chegou a denominada cultura de masas. Agora, no tempo que nos cómpre analizar, de admitires que o capitalismo tecno nihilista nos ganou a batalla, teremos que volver definir o que é a contracultura; pois esta clase de capitalismo, o actual, tende a incorporar ás súas filas todo o que se crea, inclusive o das periferias; unha caste de vampiro que absorbe a enerxía de accións non institucionais e propias da modernidade líquida (cambiantes, rápidas, inesperadas) por radicais que sexan, e as baleira de contido, quedando coa forma; un acto de fagocitación que acaba por destruír —e volvemos a Benjamin—, a aura, a singularidade da obra de arte, da creación espontánea, para seres incluída nunha cadea de produción fordista, ata que chegue outro produto, quizais non mellor, pero si máis novo, e acabe no lixo nun par de meses.

Será o branding cultura? Pois será. O relevante é comprender a que fatal destino nos pode levar unha cultura baseada na coerción invisible, na persuasión subliminal, e na vampirización e fagocitación da creación. Aínda que tamén, é posible que sexa eu un reaccionario, e as vindeiras xeracións se mofen de comentarios coma este.

180

Plan de Rescate (I) do 'Anarquista desnudo' ao 'Pan nuestro de cada día'

Español

O venres pasado, día 14, acudimos por primeira vez a cubrir un evento á cidade de A Coruña. O motivo foi a exposición denominada 'Plan de Rescate', un one day exhibition que tivo lugar para inaugurar o espazo eLEFANTE330, e que foi comisariada por María Marco (editora de Plétora).

As obras do elenco de artistas escollidos (22) tiveron —grosso modo—, como elemento común, a crítica ao status quo, á crise crediticia, ou á economía de mercado. Porén, tamén atopamos outras obras non directamente relacionadas con estes temas, pero con puntos de encontro cos mesmos; ben pola traxectoria do artista, ben polo contexto de creación.

Debido ao número de creadores participantes non adicaremos amplas e profundas reflexións a cada unha das obras. Máis ben repasaremos o exposto*, en varios volumes, dando testemuño do acontecido, dos artistas implicados, evitando que as árbores non deixen ver o bosque.

Post-Porno Terrorismo

Afirmaba Susan Sontag en 1964 (Contra la interpretación y otros ensayos), verbo da interpretación que:

“A finalidade de todo comentario sobre arte debería ser hoxe que as obras de arte —e, por analoxía, a nosa experiencia persoal— foran para nós máis, e non menos, reais. A función da crítica debería consistir en mostrar como é o que é, inclusive que é o que é, e non en mostrar que significa. En lugar dunha hermenéutica, precisamos unha erótica da arte.” (p. 27)

Se ben podemos asentir o disentir con esta reflexión, ou considerar pertinentes ou superadas tales consideracións, o certo é que a cita vén de perlas co Anarquista desnudo de Javier Largen; sobre todo no que ten que ver co erótico.

O 7 de novembro, Manuel AO, dirixido polo artista Javier Largen, realizou unha performance nas instalacións da Facultade de Filosofía e Letras da Universidade de León, dentro do Festival Post-Porno da cidade. A actuación foi gravada en vídeo e exposta no eLEFANTE330. Nesta peza podemos ver a un home case nu que só viste botas negras, chaqueta e pasamontañas e que se pasea por diferentes estancias da institución educativa nunha acción de porno terrorismo berrando consignas tales como “la felicidad no es ningún espacio publicitario”, “la identidad sexual no se elige”, e, quizais a máis citada en medios e provocativa,“follémonos al estado”.

Segundo podemos ver na súa páxina persoal o traballo de Javier Largen sitúase “nun territorio intersticial entre a arte e a vida” e “nun espazo híbrido entre diferentes disciplinas: as artes visuais e a publicidade, a moda e a performance, a experimentación audiovisual e o vídeo musical…”. Usa diferentes medios e plataformas para “contar historias, pero tamén para facer visible o invisible”, e para colocar “na corda frouxa conflitos de xénero, rituais de identidade, gustos, modas e ideoloxías”.

Happenings

Por casualidade temos tamén en Contra la interpretación... (op. cit.) un ensaio sobre o que se deron en denominar happenings e que apareceron en EE.UU alá polos anos 50. Casualidade (máis ben intencionalidade narrativa pura e dura) é que a obra que vén de seguido se denomine Acontecimientos I.

A autora é a coruñesa Carmen Delaco (1976) que presenta un óleo de gran forza expresiva onde unhas figuras escuras aprehenden a un rapaz sen camisola; unha imaxe que na maioría dos casos nos remite ás tan presentes manifestacións e protestas que se levan rexistrando os últimos anos por mor das políticas adoptadas para combater a crise económica, e a acción policial que tivo lugar nelas.

O traballo da artista plásmase no lenzo denotando unha habilidade característica para reproducir sensacións físicas e a ilusión dramática de movemento. Deste modo, semella que o protagonista da peza exposta no eLEFANTE330 quere escapar, zafarse do marco e deses tons carbonizados que o amarran con forza polas mans.

Á hora de pintar Delaco, segundo figura aquí, pretende “meterse por completo dentro do que está a ocorrer no lenzo, deixando en último plano a imaxe” que quere representar. A súa intención é “falar a linguaxe da pintura, como quen aprende un idioma e sabe o que lle están a contar, o que lle están a pedir e así responder segura e con naturalidade”.

Arames Trastoy

Unhas das pezas que chamaba máis a atención ao entrar no lugar de exposición era a obra Sen título realizada polo artista Mauro Trastoy (Ferrol, 1971) —cuxo paso polo Fac Peregrina quedou rexistrado aquí meses atrás—, unha sorte de cempés de cor negra ao que lle saían pelos por todas partes, que dividía a instancia interactuando co espazo —houbo algún descoidado que interactuou tamén coa peza—, e que xogaba co espectador dando a sensación de dureza, de arame, cando non o era.

Gran parte da obra de Trastoy mostra o seu gusto pola creación de estruturas baseadas na repetición dun xesto. A partir dun material (corda, madeira, arame…) concreta unha acción (medir-recortar-atar, cortar-pegar…). Coa repetición dese xesto/acción constrúese unha estrutura, e créanse unhas pautas de acción que se vén interrompidas ben por non dispor de tempo, polo cansanzo, por que se cubre o espazo da obra, por alternancia con outros procesos…

Quedas libre de prisión

Irónico e crítico mostrouse Enrique Lista (Malpica de Bergantiños, 1977) co seu traballo Juegos de Finanzas —unha actitude á que xa puidemos botar un ollo na súa exposición na Zona C de Compostela— que presentaba o xogo do Superpoly (coma o Monopoly) pendurado na parede, seguido de tres cadros que contiñan por orde: unha carta onde se lía ‘Puerta del Sol Hipotecada por 140.000 pesetas’, logo dúas cartas unha a de Suerte ‘Pague por gastos escolares 15.000 pesetas’ a outra de Caja ‘Pague por gastos escolares 10.000’, e por último unha serie de cartas do xogo entre as que estaba a famosa ‘Con esta tarjeta te libras de la cárcel’ (esta debe ser a que levaba Camps no peto).

Segundo a comisaria independente María Marco, Lista é ante todo, “un francotirador de ideas”, e “apunta con precisión e dispara a dar”. O seu traballo móvese entre o enxeño e a ocorrencia, e “consegue tocar aí onde doe, intervindo asépticamente as feridas coa precisión dun cirurxián vello que conta chistes mentres cose” (texto completo aquí). En referencia á obra exposta no eLEFANTE330, as regras do Superpoly non deixaron a ninguén impasible: "a base fundamental deste xogo consiste na adquisición de propiedades a fin de, obtendo a maior cantidade de cartos, desbancar aos demáis xogadores, ficando como dono absoluto de todo o capital"; en fin, #cousasparanenos. 

Congo 1880

Así se titula o vídeo exposto pola artista galega Gemma Pardo (1976). Nel vemos unha terra árida, unha paisaxe deserta cuns poucos animais, contra un horizonte difuso. A auga, moi lentamente, anega o lugar ata que de forma inesperada a cámara mostra edificios industriais na distancia, alén a auga.  É a contraposición entre o rural e o urbano, a natureza e a industria. A transformación da paisaxe pola man do home. O custo do progreso.

Normalmente a artista traballa con fotografía e vídeo en temas relacionados co tempo e as transformacións que teñen lugar en lugares determinados. Pardo ve a idea da paisaxe como algo “sorprendente e romántico, revelado dun xeito meditativo e reflexivo, sen imposicións de significado ou narrativa, aínda que de forma inevitable se atopan na lectura dos vídeos.”

(Des)ocultando

Manuel Eiris (Santiago de Compostela, 1977) tamén formou parte do ‘Plan de Rescate’ cun vídeo testemuño verbo dun dos seus característicos desocultamentos onde retira a pintura da parede para deixar ver o que se esconde debaixo.

Nunha crítica en El Cultural afirma o crítico de arte e comisario, David Barro, verbo da obra do Eiris, que este “xoga a revelarnos a pel da pintura” e faino a través dun “exercicio de substración das capas de pintura de vellas casa que nos descobren as diferentes vidas de quen a habitaron”, e ademais “sempre dun modo distorsionado xa que a cor (…) nunca será a orixinal, chegándonos desgastada, coma ese recordo esvaecido tras cada estrato de pintura."

Afirmaba o artista nunha entrevista ao blogue Niquelada que “todo o espazo condiciona o asunto sendo o meu traballo o que se afai a el mais que ao revés e grazas a iso é posible o diálogo co casual”. Eiris comenta que ten unha forma de traballar determinada que coñece e que lle serve para comprender: “chego con ela ao espazo e trato de facela entrar”; “a partires de aí comezan a producirse friccións da mesma forma que os antigos moradores intentaban pasar un moble grande que case non cabía polas portas e paredes do lugar”.

Sen título

Amaya GonzálezReyes (Sanxenxo, 1979) participou do ‘Plan de Rescate’ cun vídeo-arte Sen título, reproducido nunha televisión colocada no chan, no que se podía ver como alguén tiraba billetes enrugados ao lixo. Unha crítica, quizais, da sociedade de consumo, da economía de mercado, onde os cartos son parte primeira e última do sobrevivir cotiá.

Verbo da exposición ‘Entrar en la obra. Perder(se) en ella’ —comisariada por Agar Ledo Arias e Iñaki Martínez Antelo— que tivo lugar no MARCO de Vigo e que rematou en maio deste ano, o texto curatorial afirma que:

“A ambivalencia das pezas de Amaya González Reyes reside no seu aspecto amable, fráxil, por un lado, e no seu significado ameazante e agresivo, por outro, o que conforma unha metáfora de aquelo que sempre lle fascinou: as relación de poder. Cuestións simbólicas e formais, presentes en pezas que oscilan entre un minimalismo e un barroquismo aparentemente contraditorios. E é precisamente esta contradición a que nos advirte de que os seus traballos non responden a unha categoría definida, senón a que cada peza se confronta coas vivencias do artistas, coas súas obsesións e frustracións” (texto aquí)

Colofón

Coma colofón final desta primeira parte sobre a exposición ‘Plan de Rescate’ pareceume axeitado concluír cunha crítica á actualidade, iso que nos serven os omnipresentes medios de comunicación, que forman parte das nosas vidas; coma mobles das nosas salas de estar, habitacións e, en definitiva coma entes ubicuos que desprenden contidos efémeros e ruídos de fondo.

Así o vexo na obra do autodidacta Héctor Francesch (A Coruña, 1977), El pan nuestro de cada día.

De acordo co artista a peza é "unha interpretación da realidade que vivimos e outras realidades que nos acompañan dende hai tempo." Os temas que reflicte son "o da crise e o que conleva; a pobreza, temos a un Mickey Mouse homeless pedindo na porta dun supermercado, facendo unha referencia local co logotipo do propio establecemento. O feito de que sexa un Mickey o que pide esmola, é que hoxe en día ata as grandes empresas caen no burato da crise".

O artista tamén cuestiona o papel da Igrexa na actualidade, "non sabemos que pasará cando a monxa pase por diante do que pide. Seguindo co tema crise de fondo atopamos un baixo en aluguer, algo habitual nestes tempos, idea que conecta directamente co local onde se desenrolou a expo."

Ademáis cuestiona Francesch o papel da policía e afirma que existen dúas visións "totalmente contrapostas do seu papel na sociedade", unha moi boa e necesaria e outra "moi mala". "A personaxe investigada pola policía é un inmigrante, e volvendo ó humor e a ironía, non é outro que Bruce Lee que ven de facer a compra."

*Nesta reportaxe non aparecen todos os artistas presentes en 'Plan Rescate'. Serán comentados en varias partes. As obras non foron dispostas nesta orde na exposición.

Máis fotografías no facebook de culturadeseu.
Ligazóns relacionadas: http://destacados.culturadeseu.com/2012/12/plan-de-rescate.html

A plasmación do Efémero

Español

Da man ao óleo, do pincel ao lenzo e do estudio persoal á sa de exposición. O proceso é longo e require esforzo e dedicación para que os qualia, esas cualidades subxectivas das experiencias individuais, adquiran formas, texturas e cores. Para que —por usar a expresión científica a modo de metáfora— cada un dos momenta, sentimentos e expresións do pathos se perpetúen no tempo en espazo. Para conseguir, ao fin e ao cabo, a plasmación do efémero.

A labor do artista non termina na obra e por iso Nandi Alonso dedicou longas horas á montaxe e disposición dos seus traballos nas paredes do Instituto Europeo Campus Stellae, en Santiago de Compostela. A razón disto, a súa chamada entusiasta sobre o resultado conseguido no espazo de exposición, uns días antes da inauguración o mércores 5 de decembro  —e que estará ata o 1 de febreiro—, non fixeron máis que aumentar a miña curiosidade por asistir.

O día sinalado, aparecín alí, cámara en man, nunha mostra que por nome ten ‘EFímEro’ —e que aínda podedes visitar— e que comprende óleos realizados tras a viaxe da artista á cidade de Nova Iorque, expresións íntimas da súa liña conceptual e abstracta, e, de forma inédita, unha serie de debuxos de formas insinuantes e paleta vermella e negra.

A serie inspirada pola súa visita á Gran Mazá está dominada por tons escuros, de formas verticais que recordan a skycrapers, e formas abstractas que desafían o maxín do espectador. Non hai luces de neon nas súas cidades. Mais ben semella que todo foi tomado pola brea e o inverno. O cromatismo frío desprende nostalxia e introspección. Por este motivo contrastan fortemente os lenzos cubertos de azul. En especial o seu ‘SuMmEr SeA’, onde, dende o porto, lle di adeus á xungla de asfalto. Ou aqueles onde se deixa de lado o horror vacui para, de forma sinxela, e cun xiro de moneca, manchar o lenzo con figuras escuras que remiten, ora a barcos, ora a chantadas na tela.

Jazz e repetición irrepetible

A segunda parte da exposición —situada no andar -1— centrouse nas denominadas ‘cAliGrAFíAs dE LO EFímEro’ mariñadas cos doces e hipnóticos sons do acordeón e o contrabaixo do grupo PeldeNoz,  que presentou o seu traballo ‘Jazz&Trad’. Os debuxos, que mostrou por primeira vez Alonso, foron dispostos con elegancia e en diálogo co espazo e a luz; comprenden o resultado dun proceso de abstracción que se compón da evocación a través de pezas musicais e a repetición de movementos e trazos que ao final, tornan irrepetibles.

Son, segundo a artista, a reminiscencia á arte oriental e en particular á caligrafía xaponesa: ao Shodo en tanto que ‘orde do trazo preciso coma disciplina’ e ao Haiku en tanto que ‘poema breve que plasma o asombro do poeta ante a contemplación da natureza’. “Misturo estes dous conceptos mediante un trazo mental repetitivo e irrepetible coa expresión do sentimento do haiku, pero aquí a Natureza, é o meu interior”, considera Alonso.

Corolario

En épocas de austeridade económica semella que a arte pictórica e plástica queda descolgada das paredes institucionais, abandonada á súa sorte na auto-xestión. Así o comentábamos hai un par de semanas eu e unha comisaria independente, algo desilusionada polas xornadas do Culturgal; que, ao parecer, seméllase cada máis a un parque infantil e a unha feira de gando que a un punto de encontro de sinerxias entre actores e axentes do panorama creativo galego.

O artista busca en todo momento interactuar coa realidade. De se a súa busca é necesaria ou continxente depende a súa razón de ser. Pero xustificar a necesidade da cultura, fronte á de infraestruturas de asfalto, non é sinxelo, nin rápido. Por iso déixovos cunha reflexión do profesor Ramón Cuartango da Universidade de Barcelona:

“O desenvolvemento dos aspectos idiosincrásicos que constitúen o ámbito específico no que se desprega o eu non pode ter lugar máis que no contexto do trato coa realidade, posto que non son outra cousa que o resultado do exercicio de autodisciplina cuxo orixe se atopa no feito de que algo requira atención e non haxa outro remedio que prestarlla. Trátase de actividade, movemento, reiterada…, pero sempre arredor de algo ou dende algo. Con todo, a relación que se establece entre o eu e as cousas tampouco se define convenientemente por medio das metáforas de ‘adecuación’, ‘representación’, ‘reflexo’, ‘copia’… O eu non é un espello. O seu comportamento afecta dun modo fundamental ao mundo; de feito, este depende de el para poder ser o que é.”

(Claves de Razón Práctica, Xullo/Agosto 2012, p. 138)

Ligazón relacionada: 'De volta ás trincheiras'
Máis fotografías no facebook de Culturadeseu.

JALISIA FANECAS

Español

Volver ao Furancho de Arte Contemporánea é sempre un pracer. É para culturadeseu un lugar recorrente, e ata un fetiche. As primeiras reportaxes tiveron lugar nesa casa situada a poucos quilómetros de Santiago de Compostela, en A Peregrina. Facelo, ademais, para cubrir unha exposición de Diego Vites, pecha un círculo, e abre camiño, nunha senda chea, agora, para o mundo da cultura, de minas anti-persoa.

'JALISIA FANECAS' ten moito que ver coa filosofía e razón de ser do FAC pois do mesmo modo que este espazo-proxecto artístico auto-xestionado pretende hospedar o excedente cultural (como o viño no furancho) que semella non ter cabida nos circuítos institucionais e comerciais da arte, a exposición de Vites quere chamar a atención verbo da numerosa produción artística de Galicia que permanece invisible, nun símil coa pesca de fanecas nunha sorte de abundancia desvalorizada. A gheada e o seseo, centran o foco sobre as diferentes formas de expresarse, lingüística e artisticamente falando, e como poden ser exlcuidas de determinados ámbitos pola condición minoritaria.

Con esta idea a súa caldeirada invadiu os espazos da casa d'A Peregrina: o galpón, o galiñeiro (ou cubo branco) e o remolque do bosque que vixía o furancho. Co fin de distribuír as súas obras conforme a unha coherencia conceptual, o artista traballou durante varios días para dividir a estancia principal en diferentes zonas; delimitadas ora con madeiras, ora con obras e lenzos, e inclusive con andamios de obra. Nun deles, como almeara, estiven eu de pinchatunes, amenizando a xornada, tirando fotografías, gravando o devir da tardiña, e comendo lacón.

A obra de Diego Vites presentada o pasado venres día 23 de novembro, que comprendía traballos realizados entre o 2008 e o 2012, e que estará exposta ata o 7 de decembro, non deixou impasible a ninguén. Entre as habilidades do autor atópase a de 'con-mover' ao espectador, ben polo abano cromático, ben pola pincelada, ou a agresividade que as figuras denotan en moitas ocasións.

Xogando cos significados e conceptos do que é ou non é arte, e interesado pola visibilidade e invisibilidade do autor nos lugares de (in)visibilización artística —un bo exemplo é a última creación denominada Ser Xesta, que cubrimos hai uns meses, e que tamén se pode atopar en Plétora— Vites creou unha obra para a ocasión, unha reminiscencia do efémero, onde parecía estar sentado nunha cadeira, nun recuncho da exposición, cuberto de follas secas de outono.

Formulada como un todo, nun percorrido pre-deseñado, a obra exposta desprende a personalidade do artista. Lenzos con debuxos de homes espidos dos que sae un terceiro brazo —detalle, o de modificar a naturalidade do corpo, por certo, presente en varias das obras—, cadros nos que se xoga co soporte, coa mobilidade da obra e o súa interacción co chan-parede, ou unha escada situada a carón dun palé sostido por barras de obra e atado á viga do propio edificio (para que o espectador puidese obter outra perspectiva da mostra), foron os elementos centrais situados no galpón. Ademais, na entrada ao galpón, nunha especie de túnel, tiñamos un televisor cun clip de video dun equipo de baseball amateur xaponés que, casualmente, se chama Vites.

NON TRABALLAR NUNCA
Eran as palabras que se lían nun cartaz que presidía o galpón, e que están relacionadas co Maio do 68 sobre unha pintada situacionista. Son, para o artista, un intento por reivindicar o traballo do creador, que se ben nalgúns círculos pode non ser considerado como traballo de verdade, se trata dunha tarefa continua de busca na expresión de ideas e emocións, que non comprende de horarios laborais, nin de necesidades fisiolóxicas. Xa non só ao falar do proceso interno de xestación da idea, mais tamén da propia execución da obra e posterior exposición e montaxe. Unha labor, que sen ironía, pode resultar esgotadora, debido a esixencia de abstracción, elaboración discursiva e posterior plasmación física e química.

En relación con aqueles traballos e creacións que non foron finalizados ou que nunca viron a luz por diversas razóns, Diego Vites instalou no cubo branco unha proxección de obras persoais, onde, entre outras, se podían ver os seus experimentos, cada vez máis recorrentes, con obxectos inchables e homages.

Nese lugar místico que é o remolque do bosque, puidemos asistir a unha montaxe de ramas e madeiros que semellaban arder de cando en cando, xa que unha máquina deixaba escapar golpes de fume. Unha metáfora, para Vites, sobre esa arte que non quenta, que só é fume. 

Corolario
Deixo fóra desta reportaxe máis reflexións sobre a exposición. Pero é que podería adicarlle horas á obra de Diego Vites. É que, cando un vai á exposición dun amigo, tende a deixarse levar. Admito pois a miña falta de imparcialidade. Pero non teño pretensións de ser obxectivo. Non podo. Pois non son obxecto, mais suxeito. O día que sexa obxectivo será —seguindo o razoamento— por que estou nunha caixa, no panteón familiar.
Si lles podo prometer, porén, que o dito (sic), desborda honestidade.

De volta ás trincheiras

Español

Despois duns meses de ausencia, en canto á publicación de contido se refire, culturadeseu volve a escribirlles. E facémolo, ou simplemente, o fago, por mor dun encontro esperado, nunha tarde inesperada, con Nandi Alonso.

Coñecina na Televisión de Galicia. Eu era un bolseiro que deambulaba pola redacción con cintas sobre accidentes, ataques de xabarís, e tractores que provocaban disputas rocambolescas entre veciños. Ela dirixíame ás cabinas de edición, sempre cun sorriso por saúdo.

Non tardei en saber que aquel ollar abstraído pero amable, era o ollar dunha artista. Pasaron os meses, máis dun ano, e ao final concertamos unha entrevista. Os motivos? Varios, e o karma tivo moito que ver. Pero a verdade é que a inminente exposición que realizará o 5 de decembro no Campus Stellae de Santiago, brindoume a escusa perfecta para poder falar de e con ela; e da súa obra, claro.

A cita
Así, chegou Nandi, a un encontro concertado e esperado, ao Hotel Moure de Compostela. Tarde, pola miña culpa, pois unha inesperada sesión de fotos con Onyvá Gastronomic, nunha bañeira grande que quería ser jacuzzi, atrasou a entrevista.

Licenciada en Historia da Arte, non deixou nunca de investigar e afondar no seu proceso de creación artística. Pousa os lenzos no chan, e así os pinta ao óleo. Di que deste modo, co óleo e no chan, pode acadar matices que coa pintura acrílica e a posición vertical do cadro non se atopan. Resulta curioso que, a pesares de realizar as obras deste xeito, consiga unha gran profundidade, con diferentes planos superpostos.

Cada centímetro da imaxe, polo menos os daquelas pertencentes á última das súas etapas —conceptual e abstracta— garda unha sensación, unha emoción e un momentum. "Nandi Alonso traballa con sensacións, non con realidades obxectivas nin vista preseleccionadas", afirma nunha crítica o profesor universitario David Chao. Con reminiscencias a Turner, á estampa xaponesa e a fotografía, a pintura de Alonso é puramente íntima e emocional. Por iso, na nosa cita, afirmou sentirse 'exposta' na súas primeiras exposicións, dado que aqueles lenzos eran unha ventá á súa cabeza; a momentos e estados anímicos determinados. Agora, despois de máis de trinta inauguracións —desde Nova Iorque, Xenebra, Barcelona, a Galicia— xa está afeita.

"Ao principio non quería vender os cadros", comentoume mentres bebiamos unhas cervexas preto da Praza de Cervantes (nun bar claro, non na rúa). O afecto que lles tiña era demasiado grande —ao igual que a súa carga emocional—, como para permitir que un estraño os levase para a súa casa e os pendurase na súa parede. Eran como anacos da súa vida, expresións multi-significado que pasarían a decorar un lugar totalmente alleo ao útero que os creou.

Todo artista ama ou odia as súas obras. Han de ser unha mensaxe codificada verbo da súa visión do mundo. O artista, para Alonso, ha de plasmar o que sinte, pensa, ou o que a realidade lle transmite. Senón, convértese nun mero produtor, un marchante de produtos artísticos.

O mércores 5 de decembro poderedes e poderei ver as obras de Nandi en directo no Campus Stellae de Compostela baixo o nome de EfíMeRo, cunha parte de debuxo chamada cAliGrAFiA dE Lo EfíMeRo. Vai ser a miña primeira vez xa que polo de agora so puiden ver as obras por mediación electrónica. Así que ata entón, resérvome unha reflexión máis profunda. Déixovos unha mostra da súa obra, que, estrañamente, e tras a nosa conversa, sinto moi preto.

Corolario
Un síntese ben ao volver a escribir despois de tantos meses adicado a outras labores. Síntese mal, porén, por que desde a última publicación de culturadeseu, o xornalismo —como empresa, como traballo— viuse profundamente danado, e atravesa un proceso de erosión continua. Cada vez vólvese máis complicado vivir disto. Afortunadamente o xornalismo —como modo de entender a vida, como entidade metafísica— non deixa de cambiar e transformarse.
O malo é que ás veces os soños crean monstros. Pero para iso xa estamos eu, e tantos coma min, aquí, de volta ás trincheiras. 

Mutantes pletóricos + Bizarrada

Español

Un proxecto auto-xestionado, libre, mutante e contemporáneo, que se suma a outros colectivos/publicacións/espazos que apostan ou representan a creación alternativa galega coma Alg-a Lab, FAC Peregrina, Summer Labs, El Halcón Milenario, ou Baleiro Lab; isto é Plétora, a revista dixital de arte contemporánea que naceu a comezos de Xuño e cuxa directora xa coñecedes de entradas anteriores: María Marco (1979, Vigo).

A palabra plétora como tal vén do grego πληθώρα, e hoxe en día (segundo a RAE) fai referencia ao exceso de sangue ou doutros líquidos orgánicos no corpo ou nunha parte del. É a abundancia en si mesma, e para María Marco pretende ser unha enerxía e un catalizador á vez. A enerxía é precisa para aguantar na rede e manter o proxecto. O catalizador quérese converter nunha ponte e nun punto de unión entre os creadores da escena contemporánea, xa non só galega, senón tamén máis aló das montañas e alén os mares.

Cholitas ás que lles vai a loita libre, xestas que cobran vida animada e visitan a Cidade da Cultura, cunchas de vieira moi doces, desexos de comunidade e alpinismo de trato máxico. Neste primeiro número de Plétora, ao que se lle adxudicou o 0, interveñen, por citar algúns: Vanesa Díaz Otero, Emanuela Saladini, Amaya González Reyes, Ania González, María Magán, Lois Patiño, Joan Morera...

Sairán ao ano tres edicións on-line, aínda que están a barallar a posibilidade de facer un número impreso anual. Será ista, a 0, a primeira que intentará ir, pouco a pouco, rematando coa falta de respecto que, segundo a directora Marco, se lle mostra na nosa sociedade á arte contemporánea; á que parece ser que aínda non se lle tomou de todo en serio, pois seguen a tratar o contemporáneo como mero produto anecdótico a mercé do mercado informativo, e sempre e cando se lle ocorra a alguén meter a Don Francisco Franco nunha neveira de Coca-Cola (¡viva Mediaset e a cultura casino!).

María Marco considera que esta minusvaloración da arte contemporánea se debe en parte a que en España saltáronse (por mor dunha ditadura, que non foi por antollo) moitas das fases precisas para chegar ao que hoxe se comprende coma arte contemporánea europea. "A arte tamén é educación", afirma a directora, "é arte relacional, de comunidade e de performance". Son, amongst otras, algunhas das claves de Plétora, que pretende saír da peza obxectual clásica, e amosar o que hai no outro lado, e facelo ademais en inglés, castelán e galego. Unha gozada.

Inauguración perdida

Por motivos laborais non puiden acudir á inauguración de Plétora o día 1 de Xuño no FAC Peregrina. Foi toda unha pena pois, ao parecer, asistiron todos, e máis, dos artistas e creadores que participan da primeira edición desta revista dixital; ata houbo unha actuación tremendamente interesante con Lúa Gándara (vestida de princesa), Juanma Lodo e Madamme Cell no que se deu en chamar Ópera Electrónica "Barroca" (que hai quen dixo que tiñan que ir de cabeza para o próximo Sónar).

Para que non vos enfadedes comigo por non ter documentos gráficos xa vos colguei as fotos que me pasaron os organizadores do debut e ademais, e como premio de consolación, subo un vídeo verbo da intervención de Diego Vites na Cidade da Cultura como "Ser Xesta" (cuxa crítica podedes atopar aquí). É unha bizarrada algo chapuceira (pola miña parte) pero quizais vos guste.

Abur. Stay tuned.