2.23.2012

Sobre pelos, pintura e os doce apóstolos


English
 / Español
De camiño ao barrio compostelán de Vista Alegre un atópase cun rosado e rubio cociñeiro presumiblemente inglés que loita por dicir a palabra “fregona”; cun home traxeado que serve de guía turístico a un grupo de persoas presumiblemente asiáticas e que loita por explicar que “güi jave dis an dat”; un gaiteiro de moi bo ver que loita por interpretar o que presumiblemente é unha adaptación do Concerto de Aranjuez, e un tuno que, pois, simplemente, bebe na porta dunha taberna.


Pero, o meu destino é moito máis interesante que estes detalles da realidade que calquera de vos pode ver nas rúas empedradas da zona vella de Santiago. Hai lugares que non se poden ver, de non ser que mostres unha interese particular por coñecelos, e particular é o taller no que traballan catro artistas galegos xunto cunha estilista que instalou, entre lenzos, madeiras, porcelana, e pigmentos, o seu, digamos, salón de peiteado underground.

Os protagonistas desta reportaxe proceden de contextos diferentes e por iso a súa opinión depende en gran medida do contexto do que se estea a falar. Eles son Manuel Eiris (Santiago de Compostela, 1977), Pablo Barreiro (Meaño, 1982), Lúa Gándara (Vigo, 1988),  Joseba Muruzábal (A Coruña, 1984), e Trini F. Silva. Levan neste espazo alugado case dous anos, uns chegaron antes e outros despois, pero coma os habitantes d’A Peregrina, precisan dun lugar no que poder traballar, e, por dicilo outra vez: crear, crear, e crear.

Coma veño comprobando desde que comezou este blog, vivir da arte non é doado. Depende dos orzamentos públicos, premios, bolsas, ventas ocasionais e encargos. Se todos estes factores se deran ao mesmo tempo e todos os meses podedes pensar que ser artista é unha profesión (si, unha profesión) moi ben pagada, pero a realidade é ben diferente. Gañan para comer e ir tirando; pregúntalles por como van a estar dentro de medio ano e a incerteza reflictaráse nas súas caras.

Aínda que non todo é pesimismo, Lúa afirma que “vai triunfar” a pesares de que está todo jodido; é optimista, o que “uns meses custa máis que outros”, afirma. Cada un deles traballa nun ámbito diferente e cada un vive como pode da súa produción, pero incluso a aqueles ós que lles vai ben, non teñen unha situación acomodada.  Nos últimos anos afirman que se reduciron en Galicia o número de premios xa que os concellos, a causa dos recortes en cultura, teñen cada vez un presuposto máis axustado. Joseba menciona a desaparición do premio de pintura “Terras de Iria”, un importante galardón patrocinado polos concellos de Dodro, Rois e Padrón e que outorgaba 8.000 euros ó gañador. Se buscades a edición desta festa no 2011 non aparece premio ningún, pero si atoparedes unha bonita programación coa orquestra Panorama como espolón de proa. Parece que en épocas de crise hai que priorizar.

Os espazos de exposición, promoción ou compra coma as galerías e museos son outras das vías ás que os artistas precisan acceder para poder vivir da súa creación. Manuel Eiris ten parte da súa obra na galería SQC e ademáis en breves estará no Museo de Arte Contemporánea de Galicia (CGAC) nunha exposición colectiva chamada "Gravity in disgrace” pero iso non quere dicir que nade na abundancia. O artistas dependendo do contexto son infravalorados. Conta Joseba que ademáis do seu traballo realista na serie “Mis amigos y sus perros”, recibe encargos para decorar paredes de locales ou fachadas e di que en certas ocasións semella que “che estean a facer un favor, cando non che pagan moito máis que a un pintor de brocha gorda”. 


As obras neste taller son moi variadas. Pablo, mentres prepara unha serie en porcelana e outra en gres coa intención de que participen diversos artistas e tamén de crear unha exposición interactiva, está a realizar cincocentos vasos de chupiños para un bar compostelá. Fóra da súa produción artística precisan deste tipo de encargos, onde non fan realmente o que queren, para poder vivir do seu traballo. A situación ideal? Di Lúa, “como agora pero con máis cartos”, máis claro, branco e en botella (albariño que diría algún).  

Formación: amor á arte ou contidos prácticos?
Da miña pregunta sobre os posibles tabúes que existen na actualidade na arte, xurdiu a discusión sobre a formación nas universidades. Na mesa redonda (é un dicir, a mesa era cadrada) da cal fun culpable non quedou moi claro se os mestres de belas artes deberían ser profesores ou artistas, e se os artistas deberían saír das universidades non só formados na arte, senón tamén preparados para sobrevivir con ela.

Joseba considera que se debería impartir unha formación básica sobre cómo crear para despois, partindo desa base, que os alumnos decidan por onde tirar. Segundo Pablo nas escolas e universidades de Alemaña, as ensinanzas artísticas son impartidas por artistas na súa meirande parte, aínda que considera Joseba que “ensinarán a forma de crear, e non a súa forma específica de crear”. Pablo, afirma ademáis que os estudos deberían estar “máis profesionalizados, ser máis serios”, xa que antes o destino da maioría dos estudantes de belas artes era a ensinanza, sobra dicir que agora non é posible que as escolas de arte absorban a todos os licenciados.

É, quizais, preciso buscar outras vías? Estan cambiando os programas educativos? Lúa, á que lle colleu pola metade do curso a aplicación do Espazo Europeo de Educación Superior (EEES ou Boloña, para entendermonos todos) di que xa se está apostando por educar ós artistas no proceso de venta e colocación das súas obras, (o tan en boga pitching) algo que antes non se estilaba demasiado. Conclusión: precisamos apostar polas artes aplicadas sen esquecer a formulación intelectual do proceso creativo.

Salón de peiteado underground
E pensaredes que estou a esquecer algo moi importante: o salón de peiteado underground, e a Trini (que por certo debutou no mundo do audiovisual traballando na maquillaxe e estilismo de Entre Bateas e xa formou parte de arredor de quince largometraxes). Pois non. Non me esquecín dela, e non pensedes que quedei sen batería na cámara e por iso non lle puden tirar unha fotografías. Tampouco. O que ocorre é que é un salón pois, underground, e a pesares de que ten preto duns trescentos, digamos, visitantes ao ano, coa fin de salvagardalo foi mellor non deixar proba da súa existencia. Pero teño que dicir que Maricarme (nome ficticio), que me reprendeu por tratala de vostede, parecía encantada co corte de pelo, e eu estou encantado co que me fixo a min.

Corolario
Foron moitos os temas que tratei de abordar durante a miña visita ao taller de Vista Alegre e as opinións dos participantes “dependeron de… en moitas ocasións. Pero a pesar dos peros, se houbo algo no que todos estiveron de acordo é que á hora de crear, eles fan o que realmente lles gusta. “Facer algo que non me gusta e despois non poder vendélo sería frustante” considera Joseba. De feito non fan coa mesma paixón os encargos (aos que nin lle fan unha foto), puro traballo mecánico, que aquelas obras que xurden de forma espontánea; é algo que se repetiu ó longo da historia da arte: Miguel Anxo viuse atrapado nunha dúbida existencial cando La Signoria (antigo órgano de goberno de Florencia) lle encargou esculpir doce apóstolos. Precisaba o diñeiro, era o seu primeiro gran encargo e tería traballo durante moito tempo, pero só de pensar que tería que adicar os próximos doce anos en esculpir santos vestidos sacábao de quicio. Este momento foi relatado por Irving Stone, na biografía novelada do artista chamada La Agonía y el éxtasis. Miguel Anxo cóntalle a gran noticia á familia dos Topolino e logo pide consello a Guiliano da Sangallo:
Contoulles o do encargo dos doce apóstolos. O pai sacou unha botella de viño, reservada para as bodas e nacementos de netos. Todos beberon nun vaso para celebrar a boa noticia. Por qué non se sentía feliz el tamén? (…) Non sabía se podería resistir aquela escravitude despois da deliciosa liberdade coa que esculpira o David. Incluso Dontello só esculpira un do apóstoles en mármore. Como podería el crear algo distinto, que tivese frescura, para cada unha das doce figuras? Foi en busca de Guiliano da Sangallo, a quen atopou ante a súa mesa de traballo: 

     Sangallo, este proxecto non foi concebido por min. Parécelle que un escultor debe aceptar un encargo que lle levará doce anos cumprir, de non ser que estea apaixoadamente ansioso por facelo?

     Son moitos anos –dixo Sangallo-, pero podería rexeitar o ofrecemento do gonfaloniere [gobernador] e das Xuntas? Ofrécenlle o encargo máis importante desde que Ghiberti executou as famosas portas. Se non acepta ofenderánse, e iso poríao a vostede nunha situación difícil.
     Seino. Non podo aceptalo e non podo rexeitalo.
     Acepte o contrato, constrúa a casa e o estudo, esculpa todos os apóstolos que poda. Cando teña rematado, será vostede santo é bo. Se non o remata, cando decida non seguir, poderá pagar o resto da propiedade en efectivo.

P.D.: novas e interesantes edicións están por vir. Estou aberto a suxerencias. Stay tuned.
      

No hay comentarios:

Publicar un comentario



Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...