Arte sen artistas ou a cuadratura do círculo

019

Son as oito da tarde, e nesta parte do ano hai tempo que o sol xa marchou entre nubes desfeitas, tinguidas de sangue. Na entrada de pedra fuman algúns, reciben outros, nunha rutina mil veces practicada. Nos primeiros andares xa se acumula un público dividido entre actantes e incautos; uns finxen interese e outros intentan parecer interesantes. Entre pantalóns estreitos e barbas descoidadas, escóndense os artistas; as súas obras, inocentes, son o catalizador do simulacro que congregou aos fieis.

Ninguén paga por entrar, ninguén cobra por expoñer, pero todos responden á chamada do viño e o queixo de balde. Un último sorbo e a comparsa trasládase ao bar do lado. Apáganse os focos e aparece en escena unha muller vestida de azul; ela recolle os vasos baleiros e cobra por horas.

Pode haber arte sen artistas? Pode haber música sen músicos? Como podemos ter investido máis de 500 millóns de euros na Cidade da Cultura e esquecérmonos dos que manteñen en pé a pirámide? Tería sentido que existise unha secretaría xeral de cultura sen axentes culturais? Como podemos seguir dando folgos a un sistema que beneficia aos administradores por riba dos administrados e perpetúa unha estirpe conservadora, branca e heteronormativa?

Hai uns anos estiven a vender cadros dun coñecido acuarelista, nunha coñecida galería de Compostela. As ventas facíanse no limiar da porta, con recibís comprados no bazar chinés do lado. Canseime de ver chalanas, tauromaquias e vasos con flores. Eran meros elementos ornamentais; non existía unha análise da realidade, nin evolución psicolóxica do autor, nin confrontación coa contorna, nin dialéctica co espectador; pero ningún comprador cuestionaba o prezo dos mesmos, a pesar de non teren menos de dous ceros (inclusive os máis pequenos). Cal é o valor da arte? Canto debe cobrar un artista? Podemos resolver a cuadratura do círculo?

Quen está capacitadx para responder a estas preguntas?