Outra televisión

Teño un problema coa televisión. Mais que coa televisión como plataforma, a televisión como formato comercial. A programación? Mellor non comentala. Os poucos contidos que poderían ser interesantes (e por suposto, hai algún salvable) vense abafados polas insercións publicitarias. Os debates, non son debates reais. Un non pode realizar un debate de forma seria se cando intenta desenvolver un tema o interrompe o moderador pola entrada dun espazo patrocinado pola multinacional X, ou —o que é peor— por un alarido populista dun compañeiro de mesa que só busca o aplauso dun público sen voz nin voto.

Esta escena de Black Mirror recorda inevitablemente ás paredes televisivas descritas por Bradbury en Fahrenheit 451.
Canto tardaremos en queimar libros?

Esta é a cultura casino na que estamos inseridos: prímanse os xogos onde a cualidade se ve asoballada pola velocidade e a cantidade. Asistimos cada día (dende o sofá) a debates (?) entre personaxes de dubidosa reputación cuxo único obxectivo é a busca da ovación fácil que se obtén mediante a mención de frases curtas, demagóxicas, superficiais e que, normalmente, se realizan nun volume de voz in crescendo. Moi en consonancia co discurso político de semántica nula que domina as tribunas ás que acceden deputadxs, conselleirxs, concelleirxs, presidentxs, etc... A forma toma control sobre o contido e escoitamos asercións baseadas en temas máis ou menos de actualidade, intelixibles para unha meirande parte da poboación e que acotío advirten dun perigo cuasi-inminente para a seguridade da cidadanía; isto é, o uso do medo.

Eis que onte —farto deste modelo desinformantivo—, sen querer, e logo de papar case dúas horas dunha película pasable de corte futurista e factura norteamericana, abrín o Facebook e atopeime cun vídeo de Galiza Ano Cero, verbo dun debate que tivo lugar no Culturgal a pasada semana. Nel interveñen: a crítica cultural Ania González (co-directora da revista dixital Plétora), Roi Fernández (de Extramuros, Espazo de Colisións Artísticas), Xabier Alonso (ex-director da Fundación Illa de San Simón) e Jose Manuel Sande (programador do CGAI) nunha conversa sobre: se a cultura e máis feble ca outros sectores (se está sendo maltratada pola administración), o sistema de axudas á creación e visibilización, a Cidade da Cultura (ese burato negro que enguliu as esperanzas de vida do tecido cultural galego) e a utilidade de foros como o Cuturgal.

Grosso modo, as diferentes intervencións permiten debullar a situación actual da creación artística galega, os seus problemas de subsistencia, precariedade, falta de apoio institucional, despotenciación; os erros cometidos por unha administración que non sabe ou non quere saber de xestión efectiva e profesional do eido cultural, a escena cultural galega, a súa situación e prospección de futuro...

O vídeo dura unha hora e vinte. Pero non é de consumición instantánea: poden paralo cando queiran, ir ao baño, ou ir traballar, ou ler un libro. Non está en alta definición, nin hai grandes focos, nin planos dende grúas; non sae Jordi Évole con Anxo Lorenzo, hai algo de background noise e as augas non están en copas; pero tampouco hai anuncios, nin absurdas intervencións de xente que non ten nin idea do que está a falar, nin un interese velado por vendernos algo ou facernos parvos.

É outra televisión.