O venres pasado, día 14, acudimos por primeira vez a cubrir
un evento á cidade de A Coruña. O motivo foi a exposición denominada 'Plan de
Rescate', un one day exhibition que
tivo lugar para inaugurar o espazo eLEFANTE330, e que foi comisariada por María
Marco (editora de Plétora).
Debido ao número de creadores participantes non adicaremos
amplas e profundas reflexións a cada unha das obras. Máis ben repasaremos o
exposto*,
en varios volumes, dando testemuño do acontecido, dos artistas implicados,
evitando que as árbores non deixen ver o bosque.
Post-Porno Terrorismo
Afirmaba Susan Sontag en 1964 (Contra la interpretación y otros ensayos), verbo da interpretación
que:
“A finalidade de todo comentario sobre arte debería ser hoxe que as obras de arte —e, por analoxía, a nosa experiencia persoal— foran para nós máis, e non menos, reais. A función da crítica debería consistir en mostrar como é o que é, inclusive que é o que é, e non en mostrar que significa. En lugar dunha hermenéutica, precisamos unha erótica da arte.” (p. 27)
Se ben podemos asentir o disentir con esta reflexión, ou
considerar pertinentes ou superadas tales consideracións, o certo é que a cita
vén de perlas co Anarquista desnudo de Javier Largen;
sobre todo no que ten que ver co erótico.
O 7 de novembro, Manuel AO, dirixido polo artista Javier Largen, realizou unha performance nas
instalacións da Facultade de Filosofía e Letras da Universidade de León, dentro
do Festival Post-Porno da cidade. A actuación foi gravada en vídeo e exposta no
eLEFANTE330. Nesta peza podemos ver a un home case nu que só viste botas
negras, chaqueta e pasamontañas e que se pasea por diferentes estancias da
institución educativa nunha acción de porno terrorismo berrando consignas
tales como “la felicidad no es ningún espacio publicitario”, “la identidad
sexual no se elige”, e, quizais a máis citada en medios e provocativa,“follémonos
al estado”.
Segundo podemos ver na súa páxina persoal o traballo de
Javier Largen sitúase “nun territorio intersticial entre a arte e a vida” e “nun
espazo híbrido entre diferentes disciplinas: as artes visuais e a publicidade,
a moda e a performance, a experimentación audiovisual e o vídeo musical…”. Usa
diferentes medios e plataformas para “contar historias, pero tamén para facer
visible o invisible”, e para colocar “na corda frouxa conflitos de xénero,
rituais de identidade, gustos, modas e ideoloxías”.
Happenings
Por casualidade temos tamén en Contra
la interpretación... (op. cit.) un ensaio sobre o que se deron en denominar happenings e que apareceron en EE.UU alá polos anos 50. Casualidade (máis ben intencionalidade narrativa pura e dura) é
que a obra que vén de seguido se denomine Acontecimientos
I.
A autora é a coruñesa Carmen
Delaco (1976) que presenta un óleo de gran forza expresiva onde unhas
figuras escuras aprehenden a un rapaz sen camisola; unha imaxe que na maioría
dos casos nos remite ás tan presentes manifestacións e protestas que se levan
rexistrando os últimos anos por mor das políticas adoptadas para combater a crise económica, e a acción policial que tivo lugar nelas.
O traballo da artista plásmase no lenzo denotando unha
habilidade característica para reproducir sensacións físicas e a ilusión
dramática de movemento. Deste modo, semella que o protagonista da peza exposta
no eLEFANTE330 quere escapar, zafarse do marco e deses tons carbonizados que o
amarran con forza polas mans.
Á hora de pintar Delaco, segundo figura aquí,
pretende “meterse por completo dentro do que está a ocorrer no lenzo, deixando
en último plano a imaxe” que quere representar. A súa intención é “falar a
linguaxe da pintura, como quen aprende un idioma e sabe o que lle están a
contar, o que lle están a pedir e así responder segura e con naturalidade”.
Arames Trastoy
Unhas das pezas que chamaba máis a atención ao entrar no
lugar de exposición era a obra Sen título realizada polo artista Mauro Trastoy (Ferrol, 1971) —cuxo paso polo Fac Peregrina quedou rexistrado aquí meses atrás—,
unha sorte de cempés de cor negra ao que lle saían pelos por todas partes, que
dividía a instancia interactuando co espazo —houbo algún descoidado que
interactuou tamén coa peza—, e que xogaba co espectador dando a sensación de
dureza, de arame, cando non o era.
Gran parte da obra de Trastoy mostra o seu gusto pola
creación de estruturas baseadas na repetición dun xesto. A partir dun material
(corda, madeira, arame…) concreta unha acción
(medir-recortar-atar, cortar-pegar…). Coa repetición dese xesto/acción
constrúese unha estrutura, e créanse
unhas pautas de acción que se vén
interrompidas ben por non dispor de tempo, polo cansanzo, por que se cubre o
espazo da obra, por alternancia con outros procesos…
Quedas libre de prisión
Irónico e crítico mostrouse Enrique Lista (Malpica de
Bergantiños, 1977) co seu traballo Juegos
de Finanzas —unha actitude á que xa puidemos botar un ollo na súa
exposición na Zona C de Compostela— que presentaba o xogo do Superpoly (coma o Monopoly) pendurado na parede, seguido
de tres cadros que contiñan por orde: unha carta onde se lía ‘Puerta del Sol
Hipotecada por 140.000 pesetas’, logo dúas cartas unha a de Suerte ‘Pague por gastos escolares
15.000 pesetas’ a outra de Caja
‘Pague por gastos escolares 10.000’, e por último unha serie de cartas do xogo
entre as que estaba a famosa ‘Con esta tarjeta te libras de la cárcel’ (esta
debe ser a que levaba Camps no peto).
Segundo a comisaria independente María Marco, Lista é ante
todo, “un francotirador de ideas”, e “apunta con precisión e dispara a dar”. O
seu traballo móvese entre o enxeño e a ocorrencia, e “consegue tocar aí onde
doe, intervindo asépticamente as feridas coa precisión dun cirurxián vello que
conta chistes mentres cose” (texto completo aquí). En referencia á obra exposta no eLEFANTE330, as regras do Superpoly non deixaron a ninguén impasible: "a base fundamental deste xogo consiste na adquisición de propiedades a fin de, obtendo a maior cantidade de cartos, desbancar aos demáis xogadores, ficando como dono absoluto de todo o capital"; en fin, #cousasparanenos.
Congo 1880
Así se titula o vídeo exposto pola artista galega Gemma Pardo (1976). Nel vemos unha terra árida, unha paisaxe deserta cuns poucos
animais, contra un horizonte difuso. A auga, moi lentamente, anega o lugar ata
que de forma inesperada a cámara mostra edificios industriais na distancia, alén
a auga. É a contraposición entre o rural
e o urbano, a natureza e a industria. A transformación da paisaxe pola man do
home. O custo do progreso.
Normalmente a artista traballa con fotografía e vídeo en
temas relacionados co tempo e as transformacións que teñen lugar en lugares
determinados. Pardo ve a idea da paisaxe como algo “sorprendente e romántico,
revelado dun xeito meditativo e reflexivo, sen imposicións de significado ou
narrativa, aínda que de forma inevitable se atopan na lectura dos vídeos.”
(Des)ocultando
Manuel Eiris (Santiago de Compostela, 1977) tamén formou
parte do ‘Plan de Rescate’ cun vídeo testemuño verbo dun dos seus
característicos desocultamentos onde retira a pintura da parede para deixar ver
o que se esconde debaixo.
Nunha crítica en El Cultural afirma o crítico de arte e
comisario, David Barro, verbo da obra do Eiris, que este “xoga a revelarnos a
pel da pintura” e faino a través dun “exercicio de substración das capas de
pintura de vellas casa que nos descobren as diferentes vidas de quen a
habitaron”, e ademais “sempre dun modo distorsionado xa que a cor (…) nunca será
a orixinal, chegándonos desgastada, coma ese recordo esvaecido tras cada
estrato de pintura."
Afirmaba o artista nunha entrevista ao blogue Niquelada
que “todo o espazo condiciona o
asunto sendo o meu traballo o que se afai a el mais que ao revés e grazas a
iso é posible o diálogo co casual”. Eiris comenta que ten unha forma de
traballar determinada que coñece e que lle serve para comprender: “chego con
ela ao espazo e trato de facela entrar”; “a partires de aí comezan a producirse
friccións da mesma forma que os antigos moradores intentaban pasar un moble
grande que case non cabía polas portas e paredes do lugar”.
Sen título
Amaya GonzálezReyes (Sanxenxo, 1979) participou do ‘Plan
de Rescate’ cun vídeo-arte Sen título, reproducido nunha televisión
colocada no chan, no que se podía ver como alguén tiraba billetes enrugados ao
lixo. Unha crítica, quizais, da sociedade de consumo, da economía de mercado,
onde os cartos son parte primeira e última do sobrevivir cotiá.
Verbo da
exposición ‘Entrar en la obra. Perder(se)
en ella’ —comisariada por Agar Ledo Arias e Iñaki Martínez Antelo— que tivo
lugar no MARCO de Vigo e que rematou en maio deste ano, o texto curatorial
afirma que:
“A ambivalencia das pezas de Amaya González Reyes reside no seu aspecto amable, fráxil, por un lado, e no seu significado ameazante e agresivo, por outro, o que conforma unha metáfora de aquelo que sempre lle fascinou: as relación de poder. Cuestións simbólicas e formais, presentes en pezas que oscilan entre un minimalismo e un barroquismo aparentemente contraditorios. E é precisamente esta contradición a que nos advirte de que os seus traballos non responden a unha categoría definida, senón a que cada peza se confronta coas vivencias do artistas, coas súas obsesións e frustracións” (texto aquí)
Colofón
Coma colofón final desta primeira parte sobre a exposición ‘Plan de Rescate’ pareceume axeitado
concluír cunha crítica á actualidade, iso que nos serven os omnipresentes
medios de comunicación, que forman parte das nosas vidas; coma mobles das nosas salas de estar, habitacións e, en definitiva coma entes ubicuos que desprenden contidos efémeros e ruídos de fondo.
Así o vexo na obra do autodidacta Héctor Francesch (A
Coruña, 1977), El pan nuestro de cada día.
De acordo co artista a peza é "unha interpretación da realidade que vivimos e outras realidades que nos acompañan dende hai tempo." Os temas que reflicte son "o da crise e o que conleva; a pobreza, temos a un Mickey Mouse homeless pedindo na porta dun supermercado, facendo unha referencia local co logotipo do propio establecemento. O feito de que sexa un Mickey o que pide esmola, é que hoxe en día ata as grandes empresas caen no burato da crise".
O artista tamén cuestiona o papel da Igrexa na actualidade, "non sabemos que pasará cando a monxa pase por diante do que pide. Seguindo co tema crise de fondo atopamos un baixo en aluguer, algo habitual nestes tempos, idea que conecta directamente co local onde se desenrolou a expo."
Ademáis cuestiona Francesch o papel da policía e afirma que existen dúas visións "totalmente contrapostas do seu papel na sociedade", unha moi boa e necesaria e outra "moi mala". "A personaxe investigada pola policía é un inmigrante, e volvendo ó humor e a ironía, non é outro que Bruce Lee que ven de facer a compra."
*Nesta reportaxe non aparecen todos os artistas presentes en 'Plan Rescate'. Serán comentados en varias partes. As obras non foron dispostas nesta orde na exposición.
Máis fotografías no facebook de culturadeseu.
Ligazóns relacionadas: http://destacados.culturadeseu.com/2012/12/plan-de-rescate.html
No hay comentarios:
Publicar un comentario